Sezona 1990/91. ostaće upamćena kao posljednja u kojoj su klubovi bivše Jugoslavije igrali jedinstvenu ligu, a prvenstvo je tada brojalo neparan broj klubova – njih 19.
Najbolji klubovi iz Srbije, Hrvatske, Bosne i Hercegovine, Makedonije, Crne Gore i Slovenije do 1991. godine takmičili su se zajedno u Saveznoj ligi Jugoslavije, a titule od 1946. godine, kada je osnovana liga, pa do raspada bivše države, osvajalo je samo sedam klubova, tri iz Srbije, te po dva iz Hrvatske i BiH.
Prvi šampion Jugoslavije 1947. godine postao je beogradski Partizan, dok je najviše titula osvojila Crvena zvezda – 19.
"Crno-bijeli" najbolji su bili 11 puta, Hajduk iz Splita ima sedam titula, zagrebački Dinamo tri manje, dok su Sarajevo sa dva pehara (1967, 1985) i Željezničar (1972) sa jednim, jedini od bh. klubova koji su bili najbolji u nekada moćnoj jugoslovenskoj ligi.
Među 10 klubova sa najviše nastupa u istoriji najjače lige Jugoslavije su: Sarajevo (1228 utakmica), Velež (1174) i Željezničar (1063), dok je treći najbolji strijelac lige, legendarni napadač Veleža, "Princ sa Neretve", Dušan Bajević, sa 166 golova.
Samo dva više od njega postigao je Darko Pančev (Vardar, Crvena zvezda), dok je Slobodan Santrač ubjedljivo na prvom mjestu sa 218 pogodaka, koje je postigao nastupajući za OFK Beograd, Partizan i Galeniku.
Članovi jugoslovenske lige iz BiH najduže su bili: Sarajevo (43 sezone), Velež (38), Željezničar, koji je prvi od bh. klubova nastupio u zajedničkoj ligi, zatim 34 sezone bio njen član, zatim Sloboda (25), Čelik (17), Borac (14), dok je jednu sezonu odigrala i Iskra iz Bugojna (1984/85).
Ali, vratimo se na 1991. godinu, posljednju koja je okupila sve najbolje ekipe iz šest republika bivše države.
Naime, sezonu ranije, odlukom Fudbalskog saveza Jugoslavije (FSJ), liga je brojala neparan broj – 19 klubova.
KUP MARŠALA TITA
Bh. klubovi od 1946. do 1991. dva puta bili su najbolji u kup takmičenju. Prvi od klubova iz BiH, Kup Jugoslavije osvojili su fudbaleri mostarskog Veleža, koji su 1981. u finalu savladali sarajevski Željezničar 3:2. Banjalučki Borac 1988. godine postao je prvi i jedini drugoligaš koji se radovao trofeju u tadašnjem Kupu maršala Tita. U nezaboravnom finalu, Banjalučani su na stadionu JNA u Beogradu golom Senada Lupića slavili 1:0 protiv Crvene zvezde.
Povod za to bila su dešavanja u prethodnoj sezoni, kada je duel Sarajeva i Dinama na "Koševu" zbog prekida registrovan službenim rezultatom 3:0 za Zagrepčane.
Sudija Zoran Petrović tada je sa tribina pogođen konzervom, pa je arbitar iz Beograda odlučio da ne nastavi meč.
Sarajevo je tada uložilo žalbu, jer je takva odluka za "bordo" tim značila selidbu u niži rang takmičenja, s obzirom da su sezonu okončali na 17. mjestu.
FSJ je tada odlučio da se odigra novi meč, u kojem je Sarajevo slavilo 1:0, što je značilo da iz lige ispada Velež.
Naravno, ovog puta su Mostarci uložili žalbu, a čelni ljudi jugoslovenskog fudbala pronašli su tada "Solomonsko rješenje" i ligu u sezoni 1990/91. proširili sa 18 na 19 klubova, čime su oba bh. predstavnika ostala u ligi, a u niži rang tada je morao jedino posljednjeplasirani Vardar iz Skoplja.
U posljednjoj sezoni pred raspad bivše države, osim već pomenutih Veleža i Sarajeva, od klubova iz BiH nastupili su banjalučki Borac, koji je prvenstvo okončao na odličnom četvrtom mjestu, te sarajevski Željezničar (16. mjesto na kraju) i Sloboda iz Tuzle, koja je bila pretposljednja, ali zbog raspada države, samim tim i jugoslovenske lige, nije mogla otići u niži rang.
Izvor: mondo.rs
