Mojkovačka bitka je vođena od 6. januara do 7. januara 1916. godine u okolini Mojkovca i u njoj je Sandžačka vojska Kraljevine Crne Gore uspešno zaustavila austrougarsku ofanzivu, čime je omogućeno povlačenje Vojske Kraljevine Srbije preko delova kraljevine Crne Gore ka Jadranskom moru. Vojskom Kraljevine Crne Gore je komandovao serdar Janko Vukotić. To je ujedno bila i poslednja vojna operacija vojske Kraljevine Crne Gore, koja 1918. godine ulazi u sastav Kraljevstva Srba, Hrvata i Slovenaca.
Do glavnog okršaja došlo je u okolini Mojkovca. Na badnji dan 6. januara general Rajner izdaje naredbu za napad, misleći da će naići na nespremnu crnogorsku vojsku, međutim ispostavilo se da je serdar Janko Vukotić bio dobro pripremljen. Na udaru 6. austrougarskog kraljevskog puka, na Razvršju i Bojinoj njivi našao se Donjomorački bataljon Kolašinske brigade. Uz juriše i protivjuriše položaji su naizmenično prelazili sa jedne na drugu stranu, ali je Donjomorački bataljon uspio da zadrži položaj do 2 sata u podne. Nakon toga, pod snažnim udarom topova i jurišima, austrougarska vojska uspijeva da pridobije Bojinu Njivu, ali ostali delovi Kolašinske brigade, posebno oni sa Razvršja koje je bilo strategijska tačka za prodor ka Mojkovcu, su čvrsto zadržali neprijatelja. Napad na razvršje direktno je vodio general Rajner. Borbe su bile sa puno gubitaka na obje strane, a pored Bojine Njive Austrougari uspijevaju da zauzmi još jedan položaj – Uloševinu.
Osvajanjem Bojine njive i Uloševine Austrougari su ugrozili ključnu odbranu „Mojkovačkih vrata“. Po proceni serdara Vukotića, sljedeći dan bio je ključan, zato on napušta štab u Kolašinu i odlazi direktno na položaje kod Mojkovca, gdje se susreće sa brigadirom Petrom Martinovićem i članovima divizijskog štaba. Tu je doneta odluka da se izvrši kontra napad na predane položaje. Prema planu, u zoru, na Božić 7. januara, Uskočki bataljon, pod okriljem noći i jutarnje magle, premešta se iz sela Rakite u Gilonoge, zapadne položaje odakle polazi u gustu šumu gde se sreće sa Austrougarima koji su takođe krenuli u napad. U snegom zavejanim gorama počinje borba, uz grmljavinu topova i zvukove bajoneta. Sa njihove desne strane nalazi se Kolašinski bataljon, i kad se borba rasplamsala, našli su se jedni pored drugih. Uskočki bataljon je hrabro izdržao napade, omogućavajući Kolašinskoj brigadi napad na Bojinu njivu. Pet bataljona i dve čete izviđača Kolašinske brigade i Prvi i Treći regrutski bataljon iz Drobnjačko-uskočke brigade kreću u siloviti napad. U borbu se kasnije uključuje i glavnina Drobnjačkog bataljona. Juriš i protivjuriš se ređaju skoro bez prestanka.
Glavni napad prema Bojnoj njivi izvodi Rovački bataljon (komandant Milinko Vlahović), koji uspijeva poslije toliko juriša i napada, da u snažnom protivjurišu zauzme kosinu koja se sa Razvršja spušta ka Bojinoj njivi. Međutim, oko 3 sata poslije podne, Austrougari uvode svoje zadnje rezerve i tako pred nadmoćnijim neprijateljem, Rovčani su bili primorani da se povuku malo unazad. Ostali položaji Kolašinske brigade su zadržani. Desno od Rovačkog bataljona borili su se Prvi i Treći regrutski bataljoni, sastavljeni od mladića od 18-21 godine. Kako su svi bili mladi, jaki i poprilično uvežbani od obučenih oficira, njima su davani specijalni zadaci, pa im je i povereno da povrate Bojinu njivu koja je bila dobro branjena sa 3 reda bodljikave žice i mitraljezima u rovovima.
Prvi juriš nije uspeo. Oni se vraćaju da predahnu, ali ne zadugo. Počinju i drugi siloviti juriš, ovog puta ne mareći za kišu metaka koje su Austrougari slali na njih. Ne brinući za žice i granate koje su besomučno padale. I taj drugi juriš nije doneo rezultata, tako da je Bojina njiva ostala u rukama Austrougara.
Serdar Janko Vukotić, kad je uvideo da Prvi i Treći regrutski bataljoni ne mogu osvojiti Bojinu njivu, naređuje da se jedina rezerva, Drobnjački bataljon, uvede u borbu i po „svaku cijenu“ zauzme Bojina njiva. Bataljon je u 11:30 otpočeo napad i uspeo da zauzme prvi red rovova, ali ne i drugi, pa su se vratili na polazne položaje. Posle kratkog predaha i pripreme, sve tri čete poravnavaju se u jednu liniju, i posle kratke paljbe svi zajedno kreću u siloviti juriš. Neprijatelj, iznenađen, nije se mogao odupreti brzom prodoru Drobnjaka koji su uletali u rovove i borbom izbliza, na nož i bajonet, zauzimali jedan po jedan. Komandant Drobnjačkog bataljona, Nikola Ružić, koji je bio sa rezervom, čim je vidio da se njegovi Drobnjaci bore prsa u prsa, ostavlja komandu prvom oficiru i hita u prve borbene redove, gde je i ranjen. Pod silinom juriša, neprijatelj napušta Bojinu njivu u panici, čime je operacija uspešno bila završena, osvojena je Bojina njiva. Nakon osvajanja Bojine njive i Gole kose koja se od Razvršja spušta ka Bojnoj njivi, koju su zauzeli Rovčani, nastupilo je zatišje koje je potrajalo sve do 3 sata poslije podne.
Nakon zatišja, general Rajner koji se ne miri sa gubitkom Bojine njive, uvodi svoje zadnje snage iz rezerve, 205. brigadu, i posle snažne topovske paljbe kreće u napad na položaje Drobnjaka i Rovčana, ali je prvi napad bio žestoko odbijen, što je umalo pokolebalo austrougarske vojnike. Videvši da bi možda to dovelo i do sloma njegovih snaga, general Rajner sa isukanim mačem, staje na čelo svoje poslednje rezerve i lično predvodi napad. Ali nije uspeo da zauzme Bojinu njivu. Borbe su trajale sve do mraka, ali su svi ostali na svojim položajima. Borbe oko Mojkovca su vođene još nekoliko dana, ali ne onom jačinom kao što su bile 6. i 7. januara.
Najveći značaj ove bitke ogleda se u tome što je austrougarska vojska spriječena da presječe povlačenje srpske vojske preko albanskih planina, i dalje na Krfu. Nažalost, ubrzo je došlo da razoružavanja crnogorske vojske, čiju je odluku donela crnogorska vlada. Zbog odsustva kralja, vlada je naredila Janku Vukotiću, da se vojska razoruža, napusti bojne položaje i vrati kućama, a municija i oružje da se ostave u kasarnama i magacinima.
Izvor: vijesti.me
