Dok u Srpskoj ne bude utvrđeno da li papir za štampanje fiskalnih računa sadrži opasnu hemikaliju bisfenol, građani koji imaju naviku da uzimaju i čuvaju ove račune treba da budu jako oprezni.
Na ovo upozoravaju iz udruženja potrošača u RS, podsjećajući da su nedavno objavljena laboratorijska ispitivanja u okviru kampanje „Toksični račun“ pokazala da skoro svi fiskalni računi u Srbiji sadrže opasnu hemikaliju bisfenol A (BPA).
BPA je supstanca za koju je dokazano da može štetno da utiče na plodnost, da ometa rad endokrinog sistema, može da izazove alergijske reakcije na koži i iritaciju respiratornih organa, kao i da dovede do teškog oštećenja oka.
– Bez obzira na to, BPA je i dalje jedna od globalno najkomercijalnijih hemikalija. Kako bi smanjili izloženost ovoj hemikaliji, potrošačima preporučujemo da sapunom operu ruke nakon kontakta sa fiskalnim računom, te da račune predmeta koji podležu garanciji čuvaju kao fotokopiju ili u elektronskom, odnosno, skeniranom obliku. Fiskalne račune ne treba stavljati u kese sa hranom, te odrediti samo jednu pregradu u novčaniku za ove račune. Treba spriječiti da djeca dođu u kontakt sa fiskalnim računom, a oni koji redovno dolaze u kontakt sa ovim računima, na primjer na radnom mjestu, treba da nose rukavice – navodi se u obavještenju Udruženja za zaštitu potrošača „Don“ iz Prijedora.
Bez istraživanja u Srpskoj
Dok se u EU toleriše maksimum 0,02 odsto BPA, pomenuto istraživanje je pokazalo da ih u fiskalnim računima u Srbiji ima i do 45 puta više – od 0,63 do 0,91 odsto.
Foto: Dejan Božić/RAS Srbija
U Srpskoj do sada nije rađeno nijedno istraživanje o koncentraciji bisfenola u termalnom papiru, koji se koristi u termalnim štampačima i u uređajima kao što su fiskalne kase, bankomati, faksovi i slično.
U Inspektoratu RS kažu da su izmjene i dopune pravilnika o uslovima za ograničenje i zabranu proizvodnje, prometa i korišćenja hemikalija, objavljene 2017. godine.
– Ovim pravilnikom je definisano da je zabranjeno stavljanje na tržište termalnog papira koji sadrži bisfenola A u koncentraciji koja je jednaka ili veća od 0,02 odsto masnog udjela poslije isteka tri godine od njegovog stupanja na snagu. S obzirom na propisani prelazni period, rok za ukljanjanje sa tržišta termalnog papira sa bisfenilom A, je 2020. godina – naglašavaju u Inspketoratu RS.
Prenos preko kože
BPA je ključan u proizvodnji polikarbonatne plastike, koja se koristi za izradu bočica, posuđa, različite ambalaže, za unutrašnje oblaganje aluminijskih limenki za piće, za proizvodnju DVD-a, elektroničke opreme, termalnih papira za račune. Osnovni problem polikarbonatne plastike je to što u dodiru s hranom ili pićem ispušta BPA.
Bisfenol A se sa papira prenosi direktno preko kože. Dio hemikalije se može skinuti sa kože ako se u kratkom roku od držanja računa ruke operu sapunom. Ako se to ne učinite odmah, koža apsorbuje bisfenol A, tako da se ne može isprati.
Pored fiskalnih računa, rizični su i brojevi u redu za čekanje, parking-kartice, putarine i računi za plaćanje u javnom prevozu, a najugroženiji su kasirke, knjigovođe, apotekari, kondukteri u regionalnom saobraćaju…
BPA na crnoj listi
Krajem 2016. godine evropski Odbor država članica konsenzusom je postigao sporazum kojim se BPA proglašava kao supstanca posebno zabrinjavajućih svojstava. Na osnovu toga, Evropska agencija za hemikalije je bisfenol A uvrstila na takozvani kandidacijski popis hemikalija.
To je službena „crna lista“ supstanci koje nose poseban rizik za zdravlje ljudi ili okolinu. Smatra se da su materije koje završe na kandidacijskom popisu odbrojtni dani na tržištu, a riječ je o hemikaliji čija proizvodnja iznosi gotovo 4 miliona tona godišnje.
Izvor: srpskainfo.com
