Izvršni odbor Unije poslodavaca Republike Srpske na sjednici održanoj 14. novembra, utvrdio prijedlog zaključaka za današnji sastanak sa Vladom Republike Srpske.
ZAKLJUČCI I PRIJEDLOZI UNIJE POSLODAVACA REPUBLIKE SRPSKE
Zaključci:
● Najniža plata ne smije biti tretirana kao minimalna poreska osnovica, odnosno rast iste ne treba za posljedicu imati namirivanje budžetskih deficita;
● Ekonomska teorija i praksa ukazuje da rast najniže plate koji nije baziran na makroekonomskim indikatorima u kratkom roku za posljedicu ima rast neformalne ekonomije u zajednici;
● Unija poslodavaca Republike Srpske konstatuje nužnost pokretanje aktivnosti na suzbijanju neformalne ekonomije od strane svih nadležnih institucija, a sa ciljem stvaranja poreskog i ekonomskog sistema sa integritetom, što podrazumjeva i zaštitu poslodavaca od nelojalne konkurencije;
● Zbog pada tražnje za robama i uslugama trenutni pokazatelji ukazuju na pad izvoza, pad zaposlenosti u industriji i pad industrijske proizvodnje.
Prijedlozi:
● U funkciji eliminisanja diskriminacije po osnovu visine najniže plate, predlaže se da ista sadrži topli obrok, prevoz i minuli rad odnosno budu sastavni dio najniže plate, čime bi bila izjednačena prava iz radnog odnosa za radnike u javnom i realnom sektoru;
● Imajući u vidu populistički pristup utvrđivanju najniže plate u Republici Srpskoj, koji ozbiljno narušava poslovni ambijent i ugrožava stabilnost ukupnog sistema, Unija poslodavaca Republike Srpske još jednom naglašava potrebu zakonskog uređivanja formule za izračun najniže plate u Republici Srpskoj;
● U funkciji zaštite životnog standarda populacije radnika koji primaju najnižu platu, predlaže se da najniža bruto plata ne bude oporezovana;
● Predlaže se uvođenje najniže i jedinstvene poreske osnovice kao najvažnije mjere za suzbijanje neformalne ekonomije u pojedinim granama privrede gdje je evidentna značajna prisutnost neformalne ekonomije;
● U funkciji suzbijanja jednog od najzastupljenijih oblika neformalne ekonomije – isplate dijela plate u gotovini, predlaže se uvođenje oporezivanje ekstra dobiti (kompanije koje iskazuju npr. 40% dobiti od ostvarenog prometa) i oporezivanje podizanja dividende;
● U cilju suzbijanja neformalne ekonomije, sive i crne zone, predlaže se smanjenja zbirne stope doprinosa za iznos doprinosa za zdravstveno osiguranje i prebacivanje istog na finansiranje iz potrošnje (crnogorski model);
● Analizirajući ključne makroekonomske pokazatelje (BDP, inflacija, i drugo), ujednačen pristup utvrđivanju najniže plate u Evropi i druge parametre, Unija poslodavaca Republike Srpske predlaže da najniža plata u 2024.godini iznosi 750 KM,
● U funkciji suzbijanja smanjenja javne potrošnje odnosno budžetskih deficita potrebno je smanjiti broj zaposlenih u javnom sektoru ili smanjiti plate, povećati plate deficitarnom i produktivnom kadru;
● Cjeneći da je u petogodišnjem period prosječna plata povećana za 54%, kao i da su poreska i druga rasterećenja u potpunosti usmjerena na rast plata radnika, poslodavci se obavezuju da će sva dalja poreska rasterećenja biti usmjerena na rast plata zaposlenih.
Posljedice utvrđivanja najniže plate koja nije bazirana na makroekonomskim indikatorima:
● Gubitak oko 20.000 radnih mjesta u Republici Srpskoj;
● Srazmjeran rast cijena hrane u odnosu na rast sume plata u kompanijama koje posluju u prehrambenoj i trgovačkoj djelatnosti;
● Rast inflacije;
● Pad izvoza zbog rasta cijena i pada konkurentnosti;
● Gašenje kompanija koje posluju u niskoakumulativnim djelatnostima ( koje danas imaju plate između 1000-1200 KM neto) zbog narušavanja produktivnosti i vrednovanja rada;
● Pad investicija zbog pada produktivnosti i profita;
● Odlazak poslodavaca i kapitala u područja sa konzistentnim poreskim sistemom odnosno stabilnim uslovima poslovanja – Srbija, FBIH, Rumunija i drugi;
● Potencijalna preregistracija poslodavaca u Federaciji i Brčko Distriktu uz gubitak prihoda po tom osnovu;
● Potpuni gubitak povjerenja vlasnika kapitala i stranih investitora u poreski i svaki drugi integritet Republike Srpske;
● Prelazak poslodavaca i radnika u sivu odnosno crnu zonu sa efektom rasta neformalne ekonomije između 5-10% uz smanjenje budžetskih i prihoda fondova socijalne sigurnosti;
● Prelazak preduzetničke djelatnosti u potpunosti u ”sivu” i ”crnu” zonu;
● Potpuno narušeni industrijski odnosi između radnika i poslodavaca u privredi uravnavanjem nivoa plata i posljedično razvoj društvenih konflikata u zajednici;
● Nemogućnost finansiranja korisnika Budžeta zbog pada budžetskih prihoda uslovljenih padom broja zaposlenih u privredi i rastom troškova za socijalna davanja;
● Drastičan rast troškova po osnovu osiguranja za vrijeme nezaposlenosti ( 20.000 otpuštenih radnika x 840 KM/80% minimalne plate x 3 mjeseca naknade= 50.400.000 KM)
● Rast motiva za koruptivne radnje prilikom vršenja inspekcijskih i poreskih kontrola, i dr.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: desavanjaubijeljini.com