Nakon ostavke sada već bivšeg premijera Kosova Ramuša Haradinaja i njegovog odlaska u Hag, javnost je ponovo počela da spekuliše o tome ko je slijedeći, kosovski predsjednik Hašim Tači ili predsjednik tamošnje skupštine Kadri Veselji.
Iako su i jedan i drugi na neformalnim listama koje se godinama unazad prave, poziv Haradinaju ponovo je otvorio ovu priču, tim pre što mu je u Hagu već dva puta suđeno, ali nijednom presuđeno, dok Tači, iako dokazi postoje, nikada nije bio ni blizu Haga.
Upravo je on taj koji se, mnogo više od Haradinaja, pominje u izvještaju nekadašnjeg izvjestioca Savjeta Evrope Dika Martija, koji je Tačija označio kao jednog od “bosova” nekadašnje Oslobodilačke vojske Kosova (OVK), ali i takozvane Dreničke grupe koja je umiješana u pranje novca, šverc droge, cigareta, trgovinu ljudima, prostituciju… Takođe, ova grupa se dovodi i u vezu sa privatizacijama raznih preduzeća na KiM, poslove sa gorivom, građevinom.
Sve ovo pominje se u Martijevom izvještaju, koji je poslužio kao jedan od dokumenata na osnovu kojih radi i Specijalno tužilaštvo za zločine počinjene na KiM s kraja devedesetih godina prošlog vijeka.
– Dokazi koje smo otkrili su možda najznačajniji po tome što često protivriječe imidžu OVK kao gerilske vojske koja se hrabro borila da brani pravo svog naroda da nastanjuje teritoriju Kosova – piše u Martijevom izvještaju, koji navodi da se jačanje OVK naročito odigrava tokom 1998. godine, i to uz pomoć zapadnih sila, prije svih SAD, zahvaljujući čijem lobiranju je OVK “osigurala svoju nadmoć u međunarodnoj percepciji kao avangardu kosovske albanske borbe za oslobođenje”.
“Mala , ali moćna grupa”
Govoreći o OVK i njenom funkcionisanju, Marti u izvještaju navodi da je otkriveno da je “mala ali moćna grupa pripadnika OVK očigledno preuzela kontrolu” nad brojnim nezakonitim radnjama i na KiM, ali i dijelovima Albanije, da je nazvana Drenička grupa zbog veza sa Dreničkom dolinom koja je “rodno mjesto OVK”.
– Otkrili smo da je Drenička grupa imala svog “šefa”, poznatu političku a možda i najznačajniju međunarodno priznatu ličnost OVK, Hašima Tačija – navodi se u izvještaju, što mu je sve pomoglo da postane “nedodirljiv” i da se održi kao post ratni lider na KiM. Govoreći o Dreničkoj grupi, Marti navodi da je kroz istrage utvrđeno da je Tačijeva grupa “izgradila ogromnu bazu moći u organizovanim kriminalnim preduzećima koja su cvjetala na Kosovu, ali i u Albaniji”, kao i da su mu u tome pomagale ne samo državne strukture u Albaniji, već i albanska tajna služba i mafija.
– U povjerljivim izvještajima, agencije posvećene borbi protiv krijumčarenja droge u najmanje pet zemalja imenovale su Hašima Tačija i ostale članove njegove Dreničke grupe kao one koji kontrolišu trgovinu heroinom i drugim narkoticima – piše u Martijevom izvještaju.
Takođe, navodi se da su obavještajni podaci NATO, ali i pojedinih stranih vlada, prikupljali obavještajne podatne u vezi sa neposrednim posljedicama sukoba 1999. godine, i da je u njima Tači “obično identifikovan i nazivan najopasnijim od “kriminalnih šefova” OVK”.
Haliti, Sila, Veselji, Ljimaj
– Nekoliko drugih poznatih članova Tačijeve Dreničke grupe su nam pokazali tokom našeg istraživanja da su odigrali vitalne uloge kao saučesnici u različitim kriminalnim aktivnostima. Među njima su Džavit Haliti, Kadri Veselji, Azem Sila i Fatmir Ljimaj. Svi oni su više puta istraživani kao osumnjičeni za ratne zločine ili organizovane zločinačke organizacije, ali su izbjegli pravdu – navodi Marti.
Za takav razvoj događaja po njemu su važne dve stvari: da su uspjeli da eliminišu većinu potencijalnih ili stvarnih svjedoka koristeći nasilje, prijetnje, ucjene i reket za zaštitu, a kao drugo Marti navodi nespremnost međunarodne zajednice da efikasno procesuira bivše vođe OVK.
Fatmir Ljimaj i Hašim Tači sa borcima OVK
– Čini se da je to omogućilo i Tačiju, pa i ostalima, da iskoriste svoje poziciju kako bi prikupili lično bogatstvo potpuno nesrazmjerno sa njihovim prijavljenim aktivnostima. Tači i drugi članovi stalno se nazivaju “ključnim igračima” u obavještajnim izvještajima o kosovskim strukturama organizovanog kriminala nalik mafiji. Posebno zabrinjavajuće je to što međunarodna zajednica, od SAD, preko drugih zapadnih sila, do EU, nesumnjivo posjeduju ogromnu dokumentaciju o zločinima Dreničke grupe, ali izgleda da nisu spremni da reaguju.
Marti u izvještaju navodi da su vjerodostojini izvori iz prve ruke umiješali Halitija, Veseljija, Silu i Limaja, zajedno sa Tačijem i drugim članovima njegovog uskog kruga, da su naredili, a u nekim slučajevima i lično nadgledali atentate, zatočenja, premlaćivanja i ispitivanja u različitim dijelovima Kosova,
– Lideri Dreničke grupe snose najveću odgovornost za dva niza nepriznatih zločina opisanih u ovom izveštaju: za vođenje ad hokcmreže OVK zatočeničkih objekata na teritoriji Albanije i za utvrđivanje sudbine zarobljenika koji su držani u tim objektima, uključujući i mnoge otete civile dovedene preko granice u Albaniju sa Kosova – piše u izvještaju.
“Doktor smrt”
U ovom dokumentu se navodi još jedno ime, i to u kontekstu prisilnog vađenje ljudskih organa u svrhu trgovine ljudima – Šaip Muja, za koga piše da je bio uključen u “medicinski sektor”, i da je imao ulogu u međunarodnim mrežama koje se odnose na trgovinu ljudima.
Piše i da su Srbi u pretežno etnički albanskim zajednicama postali mete osvete, između ostalih i Dreničkoj grupi, ali ne samo oni, već i Albanci i Romi. Takođe, navodi se da je Drenička grupa evoluirala od najpre pripadnika oružanih snaga OVK, u snažnu grupu “kriminalnih preduzetnika”.
– Paralelno smo otkrili transformaciju aktivnosti članova grupe u jednoj oblasti: zatočenički objekti i nehumano postupanje prema zarobljenicima. Tokom istrage, navodi Marti, iz prve ruke je čuo svjedočenja raznih osoba, što pripadnika OVK, ali i drugigh.
– Ovi objekti su postojali kao elementi dobro uspostavljene, koordinirane i udružene mreže nezakonitih aktivnosti, od kojih su neki visoki komandanti OVK održavali kontrolu i nadzor. Zajednički imenitelj između svih objekata bio je da su civili bili zatočeni u njima, na albanskoj teritoriji, u rukama članova i podružnica OVK. Čini se da je svaki pritvorski objekat imao svoj poseban “operativni profil” – piše u izvještaju.
Kadri Veselji i Drenička grupa
Navodi se i ko je rukovodio ovim improvizovanim zatvorima, kako se postupalo prema zatvorenicima, za šta su konkretno služila…
– Ovi operativci OVK, zajedno sa njihovim tadašnjim komandantom, bili su u dosluhu sa Dreničkom grupom pod rukovodastvom Hašima Tačija i nastupali su zajedno sa, između ostalog, i Kadrijem Veselijem.
U dokumentu se navode i detalji u vezi sa ovim improvizovanim zatvorima, poput sada već nadaleko poznate “žute kuće”, gdje su prema svjedočenjima žrtve, među kojima je bilo i Srba i Albanacva i Roma, dovođene, zarobljavane, bacane bacane u ćelije, ostavljane u nehigijenskim uslovima bez hrabe i vode, i na kraju uglavnom ubijani.
Dik Marti u svom izvještaju piše i da su nekadašnji borci OVK svjedočili da su prevozili zarobljenike, često privatnim vozilima, bez oznaka, i to su radili ili pojedinačno, ili u konvojima, od jednog objkekta do drugog.
– Oni su prevozili pripadnike OVK i logistiku, zalihe hrane, alkohola ili cigareta i grupe žena koje bi bile eksploatisane za seks – piše u dokumentu.
Navodi se i da je jedan od tih objekata bio “jedinstven po izgledu i svrsi” – predstavljao je najsavremeniji prijemni centar za organizovani kriminal trgovine organima.
– Bila je stilizovana kao privremena operativna klinika i to je bila lokacija na kojoj su neki od zarobljenika koje su držali pripadnici i pripadnici OVK uklanjali bubrege protiv njihove volje. Prema našim izvorima, vođe ovog zločinačkog poduhvata su potom poslali ljudske organe iz Albanije i prodali ih privatnim prekomorskim klinikama kao dio međunarodnog “crnog tržišta” trgovine organima za transplantaciju – navodi Marti.
Ističe i da su se zarobljenici “birali” po tome kojoj će svrsi poslužiti.
– Činioci za koje se smatralo da su se uključili u proces filtriranja, kao što nam je rečeno iz više izvora, uključivali su starost, pol, zdravstveno stanje i etničko porijeklo zarobljenika, a prvenstveno su bili ciljani etnički Srbi. Čuli smo brojne navode o zarobljenicima koji nisu samo bili predati, već su i “kupljeni” i “prodati”.
“Žuta kuća”
Govoreći o takozvanoj “žutoj kući”, Dik Marti piše da se razgovaralo sa svjedocima, koji su govorili o svemu onome što se u ovom objektu dešavalo od 1999. do 2000. godine. Ova kuća je, piše u izvještaju, bila pod kontrolom OVK, koja je nadgledala “isporuke civilnih zarobljenika”, kao i da je većina njih “oteta iz pokrajinskih oblasti južnog Kosova i dovedena u Albaniju”. Ovdje su uglavnom bili etnički Srbi.
– Čini se da je kuća u stvari imala karakter više “putne stanice”, na kojoj su zarobljenici držani u tranzitu do njihove konačne sudbine, a prema određenim izvorima, podvrgnuti naizgled čudnim oblicima “obrade” uključujući testiranje njihove krvi i fizičkog stanja – piše u izvještaju.
Navodi se i da je među njima bilo onih koji su odvođeni u centralnu Albaniju “da bi bili ubijeni neposredno prije nego što su njihovi bubrezi uklonjeni u improvizovanoj operativnoj klinici”.
U izvještaju piše da su prema svjedočenjima ovakvi zarobljenici prvobitno održavani živi, dobro hranjeni i pušteni da spavaju, i tretirani sa relativnom ograničenošću od strane stražara OVK prešli najmanje kroz dva prelazna pritvorska objekta, ili “putne stanice”, prije nego što su ih dostavili operativnoj klinici.
– Ove “stanice za put”, očigledno su kontrolisane od strane pripadnika OVK i podružnica koje su se pridružile Dreničkoj grupi – piše u izvještaju.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: blic.rs
