1241. – Islandski pisac i istoričar Sturulson Snori, autor najobimnije sage o norveškim kraljevima, ubijen je u atentatu u kojem je učestvovao i njegov zet Gisur Torvaldson. Ubistvo je naručio norveški kralj Hakon Šesti Hakonson, jer je Snori kao vođa moćnog roda Sturlunga bio prepreka njegovim planovima, uključujući pripajanje Islanda Norveškoj, što mu je uspjelo 1262.
1499. – Mirom u Bazelu okončan Švapski rat između Švajcarske lige i njemačkog kralja Maksimilijana Prvog, kojim je Švajcarska stekla nezavisnost.
1499. – Poslije pobjede nad mletačkom flotom Turci su opustošili Veneciju.
1735. – Robert Volpol postao prvi britanski premijer koji je uselio u rezidenciju u Dauning stritu broj 10 u Londonu.
1773. – Ubijen avanturista Šćepan Mali, poznat kao „lažni car Šćepan Mali“, koji je 1766. zbacio sa vlasti crnogorskog mitropolita Savu uz pomoć pećkog patrijarha Vasilija Brkića i uspio da se nametne Crnoj Gori za gospodara. Predstavljao se kao ruski car Petar Treći Romanov /koga je 1762. sa prijestola uklonila njegova supruga Katarina Druga Aleksejevna, poznata kao Katarina Velika/. Represivnim mjerama je suzbio krvnu osvetu, nastojao je da iskorijeni pljačku i otimačinu, uveo je sud, gradio puteve i počeo popis stanovništva. Zaklao ga je na spavanju sluga Grk, koga je potplatio skadarski paša.
1789. – Rusko-austrijske snage pod komandom ruskog vojskovođe Aleksandra Vasiljeviča Suvorova nanijele težak poraz Turcima u bici kod Rimnika.
1791. – Rođen engleski fizičar i hemičar Majkl Faradej, koji je 1831. otkrio zakon elektromagnetske indukcije, što je naučni osnov elektrotehnike, a 1833. dva osnovna zakona elektrolize – osnov elektrohemije i učenja o elektricitetu sa gledišta korpuskularne strukture. Otkrio je i vezu magnetnog polja i svjetlosti, utemeljio učenje o fizičkom polju, unaprijedio hemiju i optiku. NJegovim imenom je nazvana mjerna jedinica za električnu kapacitivnost – farad /oznaka F/ – i više efekata i uređaja: „Faradejev tamni prostor“, „Faradejev efekat“, „Faradejev cilindar“, „Faradejev broj“. Nije bio matematičar, pa je njegove ideje i pronalaske matematički formulisao i razradio engleski fizičar DŽejms Klerk Maksvel. Djela: „Eksperimentalna istraživanja u elektricitetu“, „Eksperimentalna istraživanja u hemiji i fizici“, „O raznim silama u prirodi“, „Predavanja o hemijskoj istoriji jedne svijeće“.
1862. – Oto fon Bizmark postao pruski kancelar i odmah je naglasio da su „krv i gvožđe“ osnov spoljne i unutrašnje politike, što je pokrenulo lavinu militarizma u Pruskoj, zatim i u ujedinjenoj NJemačkoj.
1862. – Predsjednik SAD Abraham Linkoln objavio da su svi robovi u pobunjenim južnim državama slobodni od 1. januara 1863.
1882. – Umrla Katarina Ivanović, slikar, prva žena član Srpskog učenog društva. Slikarstvo je učila u Pešti i Beču, jedno vrijeme živjela u Parizu i Beogradu, potom do smrti u rodnom Stonom Beogradu /Sekešfehervar/ u Mađarskoj. Slikala je portrete, istorijske žanr-kompozicije i s posebnim uspjehom mrtvu prirodu. Neke njene slike su među najboljima u srpskom klasicizmu, poput „Portreta knjeginje Perside Karađorđević“, „Autoportreta“, „Korpe s grožđem“.
1885. – Rođen američki filmski režiser i glumac austrijskog porijekla Erih fon Štrohajm, protagonista snažnog naturalističko-senzualnog stila u kinematografiji, jedan od najvećih režisera u doba nijemog filma. U Francuskoj je na samrti 1957. odlikovan Legijom časti. Filmovi: režija – „Slijepi muževi“, „Lude žene“, „Pohlepa“, „Svadbeni marš“, „Kraljica Keli“, gluma – „Velika iluzija“, „Nestali iz Sent-Ažila“, „Bulevar sumraka“.
1895. – Rođen američki filmski i pozorišni glumac porijeklom ruski Jevrejin Muni Vajsenfrojnd, poznat kao Pol Muni, isticao se isprva po ulogama u kriminalističkim filmovima, potom kao specijalista za uloge u filmskim biografijama znamenitih ljudi. Filmovi: „Lice sa ožiljkom“, „Dobra zemlja“, „Priča o Luju Pasteru“ /nagrada „Oskar“/, „Život Emila Zole“.
1918. – Rođen meksički violinista porijeklom poljski Jevrejin Henrik Šering, jedan od najvećih majstora violine svih vremena, koji je temeljito produbio klasičan i savremeni repertoar izvanrednom tehnikom i stilskom kulturom. Emigrirao je kad je nacistička NJemačka 1939. napala Poljsku i do 1945. u Londonu je bio oficir za vezu poljske izbjegličke vlade i prevodilac premijeru – generalu Vladislavu Sikorskom. Profesor Muzičkog fakulteta u Meksiku postao je 1945, a od 1953. je kao ambasador dobre volje meksičke vlade priređivao koncerte koji su oduševljavali publiku širom svijeta.
1934. – Od eksplozije u rudniku „Gresford“ u Velsu poginulo više od 260 rudara.
1960. – Proglašena nezavisnost afričke države Mali /bivši Francuski Sudan/ sa predsjednikom Modibom Keitom.
1969. – Kina saopštila da je izvela prvu podzemnu nuklearnu probu.
1974. – Saopšteno da je od uragana u centralnoameričkoj državi Honduras poginulo oko 5.000 ljudi.
1980. – U Beogradu u prisustvu 2.000 delegata iz 150 zemalja otvoreno 21. zasjedanje generalne konferencije Uneska.
1980. – Neprijateljstva između Bagdada i Teherana eskalirala u pravi iračko-iranski rat kad su iračke snage prodrle u jugozapadni dio Irana, riješene da uspostave kontrolu nad strateški značajnom deltom Šat el Arab na ulazu u Persijski zaliv.
1985. – Francuski premijer Loran Fabijis priznao da su francuski tajni agenti, na osnovu naređenja vlade, u Novom Zelandu potopili brod „Dugin ratnik“ organizacije „Grinpis“, koja se ogorčeno protivila francuskim nuklearnim eksperimentima u južnom Pacifiku.
1990. – U Sremskim Karlovcima, uz učešće oko 100.000 ljudi, održana centralna proslava 300-godišnjice velike seobe Srba pod patrijarhom Arsenijem Trećim Čarnojevićem.
1990. – Saudijska Arabija protjerala jemenske i jordanske diplomate i prekinula snabdijevanje Jordana naftom, optužujući te dvije države za podršku Iraku.
1992. – Na plenarnoj sjednici Generalne skupštine UN iz rada tog tijela isključena Jugoslavija. Jugoslovenskoj misiji pri UN dozvoljeno je da kontaktira sa Savjetom bezbjednosti i drugim nadležnim tijelima UN.
1995. – U udesu američkog vojnog aviona na Aljasci, koji je nosio radarski uređaj AVAKS, poginula sva 24 člana posade.
1996. – Australijanac Bob Dent, neizlječivi bolesnik od raka, postao je prvi čovjek u svijetu kojem je na osnovu zakona o eutanaziji medicinsko osoblje legalno pomoglo da pomoću smrtonosne injekcije izvrši samoubistvo.
2000. – Savjet ministara BiH prihvatio jedinstven pasoš BiH.
2004. – Ustavni sud BiH proglasio nevažećim neke članove Zakona o teritorijalnoj organizaciji i lokalnoj samoupravi Republike Srpske i člana jedan i dva Zakona o gradu Srpsko Sarajevo, nakon što je konstatovano da zakonodavac /Narodna skupština i Vijeće naroda/ nije u roku od tri mjeseca izvršio odluku Ustavnog suda kojom je utvrđeno da 12 naziva opština i gradova nisu u skladu sa Ustavom BiH, jer sadrže pridjev – srpski.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: desavanjaubijeljini.com
