Danas je subota, 15. jul, 196. dan 2023. Do kraja godine ima 169 dana.
1291. – Umro njemački car Rudolf Prvi Habsburg, osnivač dinastije Habsburgovaca, koji je vladao od 1273. do smrti. U bici na Moravskom polju 1278. pobijedio je češkog kralja Otokara Drugog Pšemisla i od njega otrgnuo Austriju, Kranjsku i Štajersku koje su, s kasnije pripojenom Koruškom, postale nasljedne habsburške zemlje, čime je udaren temelj Habsburške Monarhije.
1410. – Vojska poljskog kralja Vladislava Drugog Jagela uz pomoć čeških plaćenika do nogu potukla njemačke tevtonske vitezove u bici kod Tanenberga.
1606. – Rođen holandski slikar Harmens van Rajn Rembrant, jedan od najvećih u istoriji slikarstva. Uradio je oko 650 uljanih slika, oko 300 gravira i skoro 2.000 crteža, uključujući remek-djela, kao što su „Noćna straža“, „Izgubljeni sin“, „Čas anatomije doktora Tulpa“, „Hristos kao baštovan“, „Dobri Samarićanin“, „Hodočasnici u Emausu“, „Suknari“, „Vitsavej“, „Jakov blagisilja unuke“, „Venera i Kupidon“, „Vjerenici“, „Flora“, „Danaja“, „Starica“, „Jevrejska nevjesta“, „Porodični portret“, „Predio s vjetrenjačom“, više od 60 autoportreta, portrete svoje žene Saskije fan Ojlenburh, sina Tita, prijatelja Jana Siksa.
1663. – Rođen srpski pomorac i matematičar i ruski knez Marko Martinović, stručnjak za hidrogradnju i brodogradnju, jedan od najučenijih ljudi svog vremena. Kao nastavnik Pomorske akademije u Veneciji podučavao je i mladiće iz Rusije primljene na molbu cara Petra Velikog. U rodnom Perastu rukovodio je radom jedne od najstarijih pomorskih škola na Jadranu.
1795. – „Marseljeza“ zvanično prihvaćena za himnu Francuske.
1850. – Rođen Đorđe Vajfert, industrijalac i filantrop, guverner Narodne banke Srbije i Kraljevine SHS. Vajfert je osnovnu školu i realku završio u Pančevu, gimnaziju u Pešti, a u Vijenstefanu kod Minhena Gospodarsko-pivarsku akademiju. Po završetku školovanja nastavio je porodičnu pivarsku tradiciju. Godine 1873, otvorio je na padinama Topčiderskog brda veliku i modernu pivaru. Pošto strancima, a Vajfert je bio Nijemac, nije bilo dozvoljeno da imaju nepokretnosti, istupio je iz austro-ugarskog podanstva i primio srpsko državljanstvo. Pančevačku pivaru nastavio je da vodi njegov otac Ignjat. Vajfert je finansirao istraživanja rudnog blaga u Srbiji, u Kostolcu, borskim rudnicima, kao i rudniku žive na Avali. Bio je veliki kolekcionar. Svoju numizmatičku zbirku od 14.000 eksponata poklonio je Beogradskom univerzitetu. Muzej grada Beograda od njega je na poklon dobio kolekciju od 250 gravira, karata i slika glavnog grada. Bio je i veliki dobrotvor. Poklonio je zemljište na kome se danas nalazi bolnica „Dr Dragiša Mišović“, a pomogao je i njenu gradnju. Osnivač je Fonda za brigu o ratnim invalidima, a sam je učestvovao u srpsko-turskim ratovima. Kao istaknuti industrijalac i finansijer, izabran je 1890. godine za guvernera Narodne banke Kraljevine Srbije. U novoj državi Kraljevini SHS ponovo je guverner od 1920-1926. godine. Jedan je od osnivača Beogradske zadruge i prvi predsjednik Industrijske komore. Umro je 1937. godine u Pančevu i sahranjen u katoličkoj crkvi Svete Ane, koju je za života podigao. Proglašen je za počasnog građanina Pančeva, a njegov lik krasi novčanicu Srbije od hiljadu dinara.
1869. – Francuz Ipolit Mež Moris patentirao margarin.
1904. – Umro ruski pisac Anton Pavlovič Čehov, čiji se stil odlikuje jednostavnošću, izvanrednim darom zapažanja i specifičnom atmosferom, bliskom impresionističkom postupku. Pozorištu je otvorio nove puteve i sam stvorio novi dramski oblik – „lirsku dramu“ i izvršio ogroman uticaj na svjetsku literaturu, posebno dramu. Djela: drame „Galeb“, „Tri sestre“, „Ujka Vanja“, „Višnjik“, novele i pripovijetke „Čovjek u futroli“, „Arhijerej“, „Kuća na sprat“, „Dušica“, „Tri godine“, „Ogrozd“, „Paviljon broj 6“, „Stepa“, „Seljaci“, „Činovnikova smrt“, „U uvali“, zbirke humoreski „Melpomenine bajke“, „Šarene priče“.
1918. – NJemački general Erih Fridrih Vilhelm Ludendorf naredio sveopštu ofanzivu, čime je počela druga bitka na Marni u Prvom svjetskom ratu. To je bio posljednji pokušaj NJemačke da nadvlada savezničke snage na zapadnom frontu, ali je 4. avgusta 1918. okončan porazom njemačke armije, kao i u bici na Marni od 6. do 9. septembra 1914.
1929. – Umro austrijski pisac Hugo fon Hofmanštal. Sarađivao je s Rihardom Štrausom, za čije je kompozicije pisao libreta. Djela: drame „Ticijanova smrt“, „Luda i smrt“, „Malo svjetsko pozorje“, „Bijela lepeza“, „Elektra“, „Edip i sfinga“, „Čovjek“, „Salcburško veliko svjetsko pozorje“, „Kula“, „Ćudljiv gospodin“, libreta „Kavalir s ružom“, „Arijadna na Naksu“, „Žena bez sjenke“, pripovijetka „Bajka 672. noći“, esej „Pismo lorda Čendosa“.
1937. – Pušten u eksploataciju kanal Moskva – Volga, dug 128 kilometara, dubok 5,5 a širok 85 metara, čime je Moskva postala luka pet mora – Crnog, Azorskog, Kaspijskog, Bijelog i Baltičkog.
1945. – Italija u Drugom svjetskom ratu formalno objavila rat doskorašnjem savezniku Japanu.
1958. – Američke snage se iskrcale u Libanu i intervenisale na zahtjev predsjednika Kamija Šamuna, omogućivši mu da se ponovo kandiduje za šefa države.
1968. – Putnički avioni „Aeroflota“ i „Pan Amerikena“ počeli redovno da lete na liniji Moskva – NJujork, što su bili prvi direktni letovi između SSSR i SAD.
1974. – Na Kipru oficiri iz Grčke i pripadnici kiparske Nacionalne garde, na podsticaj vojne hunte u Grčkoj, u državnom udaru oborili predsjednika arhiepiskopa Makariosa Trećeg, koji je uspio da izađe iz opkoljene predsjedničke palate i privremeno napusti Kipar. Udar je izazvao veliku međunarodnu napetost i zaoštrio odnose Grčke i Turske, što je Ankara iskoristila da već 20. jula 1974. – pod izgovorom „zaštite“ turske zajednice na tom mediteranskom ostrvu – iskrca trupe koje su okupirale trećinu Kipra.
1975. – Sovjetski i američki vasionski brodovi „Sojuz 19“ i „Apolo 18“ lansirani u orbitu oko Zemlje radi spajanja u svemiru.
1983. – U napadu jermenskih terorista na prostorije turske vazduhoplovne kompanije na pariskom aerodromu „Orli“ šest ljudi poginulo i 48 ranjeno.
1987. – Tajvan poslije 38 godina ukinuo vanredno stanje radi omogućavanja višepartijskih izbora.
1992. – Pripadnici Hrvatskog vijeća odbrane protjerali su Srbe iz 13 sela kakanjske opštine – Subotinja, Kondžilo, Bijela NJiva, Dole, Maklenak, Danci, Gradica, Osredak, Počine, Barači, Krč, Ravne i Dračić. U ovoj akciji Hrvati su zaklali Savu Blažanovića, a ubili su još Mila Cvijetića iz Kondžila i Iliju Cvijetića iz Dračića.
1992. – Delegacija Srpske Republike BiH otputovala u London na pregovore sa kopredsjedavajućim Konferencije o BiH Žozeom Kutiljerom.
1995. – Vojska Šri Lanke okončala najveću ofanzivu od 1987. protiv tamilskih pobunjenika, tokom koje je poginulo najmanje 300 ljudi.
1996. – Prilikom pada holandskog vojnog teretnog aviona u vazduhoplovnoj bazi u Ajdhovenu poginula 32 čovjeka.
1997. – Italijanski modni kreator Đani Versaće, jedan od najuticajnijih svjetskih „diktatora mode“ krajem 20. vijeka, ubijen je u Majami Biču na Floridi, SAD.
1998. – Najmanje 45 ljudi izgubilo živote u autobskoj nesreći u saveznoj državi Arunačal Pradeš na sjeveroistoku Indije.
1999. – Kina zvanično objavila da posjeduje tehnologiju za pravljenje neutronske bombe.
2003. – Posmrtni ostaci 14 srpskih civila iz Paulin Dvora kod Osijeka, ubijenih u decembru 1991. godine, sahranjeni u zajedničkoj grobnici na Novom groblju u ovom mjestu.
2004. – Nakon četiri godine skrivanja militant saudijskog porijekla Ibrahim al Sadik al Harbi /34/ predao se u saudijskoj Ambasadi u Siriji, u okviru jednomjesečne amnestije koju su proglasile saudijske vlasti.
2009. – Putnički avion „tupoljev“, koji je letio na liniji iz Teherana ka Jerevanu, srušio se na sjeverozapadu Irana – poginulo svih 168 putnika i članova posade.
2016. – Izveden neuspjeli vojni udar u Turskoj protiv predsjednika Redžepa Tajipa Erdogana.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: desavanjaubijeljini.com
