Danas je petak, 13. oktobar, 286. dan 2023. Do kraja godine ima 79 dana.
322. p.n.e – Umro Demosten, grčki govornik i državnik.
54. – Otrovan rimski car i istoričar Klaudije Prvi Tiberije Druz pečurkama koje mu je podmetnula četvrta supruga – Julija Agripina – Mlađa da bi na prijesto dovela sina iz prethodnog braka Klaudija Cezara Avgusta Germanikusa Nerona. Tokom vladavine od 41. Klaudije Prvi je poslije ubistva njegovog sinovca i prethodnika, okrutnog Gaja Julija Cezara Germanika Kaligule, konsolidovao državu, a potom 43. osvojio Britanska ostrva.
1792. – Predsjednik SAD Džordž Vašington položio kamen-temeljac za Bijelu kuću u Vašingtonu, zvaničnu predsjedničku rezidenciju.
1815. – Strijeljan francuski maršal Žoakim Mira, najčuveniji među komandantima armije cara Napoleona Prvog Bonaparte, od 1808. do 1815. kralj Napulja. Zarobljen je kad je pokušao da ponovo osvoji Napulj, poslije čega je pogubljen.
1869. – Umro francuski pisac Šarl Ogisten Sent-Bev, najistaknutiji predstavnik francuske književne kritike. Počeo je romantičarskim pjesmama i romanom “Naslada”, ali se potom posvetio isključivo književnoj kritici, koju je obnovio prodornim analizama djela i pisaca. Ostala djela: pjesme “Život”, kritike “Književni portreti”, “Por-Roajal”, “Razgovori ponedjeljkom”.
1884. – Grinič usvojen kao univerzalni meridijan – od kojeg se računaju geografske dužine i vremenske zone na Zemlji.
1905. – Umro engleski glumac Henri Irving, jedan od najvećih tragičara 19. vijeka, prvi glumac kome je /1895/ dodijeljena plemićka titula. Njegova gluma se odlikovala plemenitim patosom, posebno u tumačenju likova iz drama Vilijema Šekspira.
1921. – Rođen francuski glumac i pjevač italijanskog porijekla Ivo Livi, poznat kao Iv Montan, koji je svjetsku slavu postigao filmom “Nadnica za strah”. Ostali filmovi: “Vrata noći”, “Heroji su umorni”, “Vještice iz Salema”, “Veliki plavi put”, “Volite li Bramsa”, “Hajde da se volimo”, “Z”, “Priznanje”.
1923. – Turski parlament proglasio Ankaru, bivšu Angoru, prijestonicom Turske.
1925. – Rođena Margaret Hilda Roberts, poznata kao Margaret Tačer, koja je 1979. postala prva žena premijer u istoriji Velike Britanije. Držala je duže od svih položaj britanskog premijera u 20. vijeku, ali je 1990. primorana na ostavku odlukom rukovodstva njene Konzervativne partije.
1932. – Rođen Dušan Makavejev, filmski reditelj i scenarista.
1943. – Italija poslije kapitulacije promijenila stranu u Drugom svjetskom ratu: pod pritiskom saveznika italijanski kralj Vitorio Emanuele Treći i njegov premijer maršal Pjetro Badoljo /do 1941. načelnik generalštaba fašističke armije/, objavili su rat nacističkoj Njemačkoj.
1964. – Poslije 24 časa od polijetanja brodom “Vashod 1” bezbjedno su se prizemljila tri sovjetska kosmonauta, članovi prve višečlane posade u istoriji svemirskih letova.
1967. – Umro srpski inženjer Dobrivoje Božić, konstruktor najbolje svjetske automatske vazdušne kočnice na željeznicama. “Kočnica Božić” je u Jugoslaviji usvojena 1922, a kad je ubrzo Međunarodna željeznička unija proglasila taj uređaj boljim od svih dotadašnjih, usvojena je i u drugim zemljama. “Božićeva kočnica” je neprevaziđena po jednostavnosti konstrukcije, lakoći rukovanja i snazi djelovanja.
1970. – Kanada i Kina saopštile da će uspostaviti diplomatske odnose, a Tajvan je hitno prekinuo odnose s Kanadom.
1972. – Prilikom pada sovjetskog putničkog aviona “Iljušin 62” blizu moskovskog aerodroma poginulo je svih 176 ljudi u letjelici, što je bila do tada najveća nesreća u istoriji putničke avijacije.
1976. – Bolivijski teretni avion “boing 707”, kome je otpao jedan motor odmah poslije polijetanja, pao je na glavnu ulicu Santa Krusa, usmrtivši više od stotinu ljudi na tlu i tri člana posade.
1988. – Laboratorijsko ispitivanje pokazalo da je “Torinski pokrov” – u kojem je, prema vjerovanju mnogih hrišćana, sahranjen Isus Hristos – lažan i da potiče iz Srednjeg vijeka.
1990. – Poslije 73 godine od pobjede Oktobarske revolucije u moskovskoj crkvi Svetog Vasilija Blaženog na Crvenom trgu održana prva pravoslavna liturgija.
1990. – Vođa hrišćanskih snaga u Libanu general Mišel Aun zatražio je azil u francuskoj ambasadi u Bejrutu poslije napada sirijske armije na njegovo uporište.
1997. – Britanski supersonični automobil je prvi uspio da na tlu probije zvučni zid, razvivši brzinu od 1.222,7 kilometara na čas.
2000. – Učesnici neformalnog skupa EU u Bijaricu deblokirali hitnu finansijsku pomoć SR Jugoslaviji u iznosu od 200 miliona evra ili 1,3 milijarde francuskih franaka.
2003. – Članovi porodica nestalih identifikovali u Zavodu za sudsku medicinu i kriminalinistiku u Zagrebu posmrtne ostatke 13 Srba ubijenih u akciji hrvatske vojske “Oluja”, koji su ekshumirani iz groblja u Gračacu.
2006. – Nobelova nagrada za mir dodijeljena Muhamadu Junusu iz Bangladeša i “Gramin banci”, koja nudi pozajmice siromašnima bez finansijskih garancija.
2014. – Park u austrijskoj prijestonici Beču, smješten u devetom kvartu, dobio je naziv “Park Diane Budisavljević”. Procjenjuje se da je Diana Budisavljević, rođena Obekser /1891-1978/, spasila više od 12.000 srpske, jevrejske i romske djece, iz ustaških logora smrti u Nezavisnoj Državi Hrvatskoj.
2016. – Umro Dario Fo, italijanski dramski pisac, glumac i reditelj, nobelovac.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: desavanjaubijeljini.com