Ustaške jedinice, predvođene Jurom Francetićem, su u proljeće 1942. godine pokrenule ofanzivu sa namjerom da protjeraju i pobiju srpsko stanovništvo iz istočnog dijela BiH da bi ostvarili cilj – granicu NDH na Drini, a najmasovniji pokolj izvršen je na današnji dan u Starom Brodu kod Višegrada.Tokom ove ofanzive, mučki je ubijeno više od 6.000 Srba sa područja Sarajeva, Sokoca, Olova, Kladnja, Rogatice, Han Pijeska i Višegrada, koji su pokušali da pređu rijeku Drinu i potraže spas u Srbiji.
Ofanziva je počela u martu i kretala se prema Drini, potiskujući ispred sebe desetine hiljada izbjeglica.
U Višegradu su prelaz u Srbiju blokirali Italijani, pa je jedan broj ljudi krenuo prema Starom Brodu i Miloševićima, po teškom terenu i izložen napadima ustaša i muslimanske Handžar divizije.
Srpske civile nagomilane na obali napale su ustaše, ubijale, mučile, silovali žene i bacala u vodu, a neki su da bi se spasili od ustaškog noža sami skakali u ledenu Drinu.
Ustaše su u ovom pokolju ubile više od 6.000 nenaoružanih Srba, isključivo civila. Jedan broj ljudi se namjerno ili nenamjerno utopio u rijeci Drini bježeći od ustaša.
Najmasovnije ubijanje ljudi je izvršeno 22. marta 1942. godine, ali su ubijanja trajala i do početka maja 1942. godine.
Prema istorijskim podacima, zgroženi ovim stradanjem srpskog civilnog stanovništva, Nijemci su prekinuli ovaj stravični pokolj i dozvolili ljudima da pređu u Srbiju ili da se vrate svojim domovima. Nažalost, polovina onih koji su se vratili, stradala je u narednom periodu.
Hroničari su zapisali da je jednog od tih dana ratne 1942. godine, ne želeći da dopadnu u ruke ustaša, sa stijena u Drinu zajednički skočilo čak 320 devojaka.
Malobrojni Srbi koji su preživeli ovaj ratni pakao, nakon Drugog svjetskog rata, očekivali su da će ih nadležne vlasti pozvati da svjedoče, da se poznati zločinci privedu pravdi i osude. Umjesto toga zavladao je muk, a preživjeli su pamtili i prepričavali, mnogi i zapisivali.
Jedan od smjelijih, književnik Momir Krsmanović je sedamdesetih godina prošlog vijeka napisao roman “Teče krvava Drina”, nakon čega je šikaniran, zabranjivan, osporavan i napadan.
U mjestu Stari Brod je tokom 2008. godine podignuto obilježje u znak sjećanja na ovaj zločin. U pločama od kamena su uklesana imena ubijenih. Nešto kasnije, u maju 2010. godine započeta je gradnja spomen kapele i zvonare.
U Starom Brodu je u septembru prošle godine osveštan Spomen-muzej starobrodskim žrtvama u okviru obilježavanja 77 godina od stradanja više od 6.000 Srba Sarajevsko-romanijske regije. U Spomen-muzeju postavljeno je 27 skulptura sa 39 likova, koje simbolizuju zbijeg i ulazak srpskih majki sa djecom u naručju u nabujalu Drinu.
Spomen-muzej osveštao je NJegovo visokopreosveštenstvo mitropolit dabrobosanski Hrizostom sa sveštenstvom. To je rad.
Spomen-muzej je uradio arhitekta Novica Motika iz Zvornika, a izgradnju su sinansirali Miodrag Davidović Daka i Spasoje Albijanić.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: blic.rs
