Tajna ogromnih sarkofaga iz srednjovekovne Crkve Vavedenja Presvete Bogorodice u selu Slavkovica pod Rajcem, duga četiri decenije, nije razriješena ni poslije najnovijih iskopavanja.
Ona nisu ni potvrdila ni opovrgla pretpostavku arheologa Dimitrija Madasa koji je sedamdesetih godina prošlog vijeka otkrio divovske sanduke. Bio je uvjeren da su u njima sahranjeni despot Đurađ Brankovć, despotica Irina i njihov sin Lazar, pišu “Večernje novosti”.
Nedavna istraživanja lokaliteta Manastirine, tokom rekonstrukcije starog hrama, koji je iznova blesnuo u punoj veličini, postavila su niz novih zagonetki pred naučnike.
– Prema predanju, ovdje se nalazio manastir, i mi jesmo pronašli dva konaka, ali ne i tragove monaškog života. Crkva ima elemente raškog i romaničkog stila, a njena veličina i kvalitet gradnje ukazuju na to, da je riječ o zadužbini plemića. Ipak nema tragova da je ikad živopisana, što je teško objašnjivo, jer je veoma dugo bila aktivna. Sahranjivanje kraj nje, traje od 12. do 15. vijeka, a broj pokajnika ukazuje na to da je u okolini postojalo veliko naselje. Njegove tragove još nismo našli, kao ni dvor zadužbinara. To je posao koji tek predstoji – kaže arheolog Radivoje Arsić iz Valjevskog Zavoda, koji je obavio istraživanja tokom rekonstrukcije hrama.
U gustoj vegitaciji u blizini manastira, ali i na širem prostoru Slavkovice, na više lokacija arheolozi su otkrili veoma stare srednjovijekovne srpske nadgrobne spomenike.
Oni su slični neobičnim monolitima otkrivenim u obližnjem selu Dići.
– Kao i hram u Dićima, i Crkva Vavedenja podignuta je na praistorijskom svetom tlu, na tumulu iz gvozdenog doba. Nalazi iz grobova koje smo otkopali prošle godine, ukazuju na to da je sahranjivanje u srednjem vijeku možda počelo ranije nego što se misli, čak i u prednemanjićkom dobu, ali odgovor na to će nam dati DNK analize skeleta – kaže Arsić.
Na DNK analizu, u vrhunske strane laboratorije ponovo su poslati i uzorci kostiju koje su 1973. otkrivene u sarkofizama zakopanim duboko u tlo, kapeli dozidanoj ispred crkve.
Ništa slično nije zabilježeno ni na jednom srednjovijekovnom lokalitetu, jer su sarkofage u srpskim crkvama imali smo ktitori, i oni su se uvijek nalazili unutar hrama. Kameni sanduci iz Slavkovice imaju nožice, što ukazuje na to da su bile namijenjene izlaganju, ali su zbog nečega bili zakopani.
Majdani kamena od koga su isklesani sarkofazi, svaki od po jednog bloka, nalaze se na nekoliko kilometara od crkve. Arheolozi kažu da je njihovo prenošenje bilo pravi podvig, koji se preduzimao samo zbog izuzetno značajnih pokojnika.
– Kolega Madas je pretpostavio da su sarkofazi zakopani da bi se spriječilo tursko skrnavljenje grobova despotske porodice. Međutim DNK analiza iz vremena otkrića nije potvrdila tu pretpostavku. Prema njoj, kosti potiču iz perioda od 11. do 13. vijeka, prije Brankovića. Iz 12. vijeka je predivna kameja Svetog Nikole pronađena kraj kostiju pokojnice. Iz istog perioda su neki grobovi kraj crkve koje smo iskopavali prošle godine, a smatramo da ima i starijih. Dalja iskopavanja mogla bi da daju potpuno neočekivane podatke o prošlosti ovog kraja – kaže Arsić.
Izvor: srpskainfo.com
