Ova pitanja su protekle sednice podigla mnogo prašine, a na njih je dato mnogo više ostrašćenih komentara nego što je ponuđeno činjeničnih odgovora.

Sve je zakuvao predsjednik SDS, Milan Miličević, kada je poručio da javna dobra treba da budu u vlasništvu i upisana na lokalne zajednice.

Poistovjećuju javna dobra i državnu imovinu

Nakon što je od vlasti napadnut da ima isti, neprijateljski stav, prema Republici Srpskoj kao OHR i bošnjački političari, Miličević je za Srpskainfo pojasnio na šta je mislio.

– Šta je normalnije i prirodnije od toga da šumama Romanije gazduju opštine kojima one pripadaju ili da poljoprivrednim dobrima u Semberiji gazduje Grad Bijeljina!? Normalno je da Trebinje i Bileća imaju najviše koristi od svojih vodnih potencijala, umjesto što dobijaju mrvice. Zapanjen sam da SNSD, poput Ustavnog suda i Šmita, poistovjećuje javna dobra i državnu imovinu – rekao je Miličević.

Pravobranilac BiH, prof. dr Mlađen Mandić, priznaje da je ono što govori Miličević zapravo njegova teza. Doduše, malo korigovana, jer Mandić smatra da ne treba baš sva javna dobra da idu na lokalni nivo.

– Osnovna stvar jeste da ljudi poistovjećuju državnu imovinu sa javnim dobrima. Javna dobra su šume, vazduh, voda… Partijski pravnici lupetaju gluposti. Oni kažu državna imovina je u vlasništvu RS. Državne imovine je vlasnik država. Treba ih naučiti da su javna dobra na teritoriji RS entitetska svojina, ne državna svojina. Ne mogu da vjerujem da su završili pravo, a da pričaju gluposti. Dakle, državna imovina je ono gdje je BiH titular, nosilac prava. To je, recimo, poligon SIPA, zatvor u Istočnom Sarajevu, UIO BiH… Ništa ostalo nije vlasništvo BiH – kaže Mandić za Srpskainfo.

Stvari treba okrenuti

Naglašava da je njegova teza da na nivo lokalnih zajednica treba spustiti „samo“ poljoprivredno zemljište i šume, jer ljudi koji tu žive oni to i koriste.

– Srpska je centralizovan entitet i centralna vlast je vlasnik maltene svih šuma, voda, a lokalne zajednice nemaju ništa. To je u suprotnosti sa osnovama lokalne samouprave u EU; doktorirao sam na toj temi. Austrija je federalna država, samo se jedinice zovu pokrajine. Sva javna dobra na teritoriji tih pokrajina su vlasništvo pokrajina, nisu vlasništvo države Austrije. Ili neka pogledaju zakon u Srbiji, gdje piše da su javna dobra u vlasništvu: Republike, autonomnih pokrajina i lokalnih zajednica. I raspoređeno je tačno šta kome pripada – objašnjava Mandić.

U tom slučaju, postavlja se pitanje da li javna preduzeća, poput Šuma Srpske, gube smisao postojanja.

– Šume već imaju svoje jedinice, šumska gazdinstva. Ona treba da budu preduzeća lokalnih samouprava. Sada je vlasništvo na nivou RS, oni uzimaju svu dobit od “Šuma” i jedan procenat vraćaju opštinama i gradovima. Što je najgore, oni to ne vraćaju na vrijeme, pa duguju po pet, šest miliona maraka. Dakle, ako je opština Sokolac vlasnik šume na svojoj teritoriji, pa vlasnik je automatski i Srpska, nisu ljudi u Sokocu Marsovci. Ne odvija se život u administraciji na nivou RS, nego u lokalnim zajednicama. Naravno da se dio profita mora dati i Republici Srpskoj. Stvari treba samo okrenuti, da gradovi ne zavise od političke volje, pa ako nisi iz moje partije, neću ti dati naknadu. Ako jesi, tebi duplo. S vodama nema problema. Tamo gdje su rijeke međunarodna granica, to je nadležnost BiH i tu nema priče. Pola Drine je na strani Srbije, a pola na BiH. Ali, unutrašnje vode su na upotrebi entitetima. Srpska ima pravo da radi šta hoće sa svojim unutrašnjim vodama – zaključuje Mandić.

“To bi obezvrijedilo postojanje Vlade RS”

Međutim, gradonačelnik Istočnog Sarajeva i predsjedavajući Saveza opština i gradova RS, Ljubiša Ćosić (SNSD), ne slaže se sa ovakvim tezama. Za Miličevića kaže da je potpuno pomiješao uloge predsjednika SDS i načelnika opštine Teslića i da „priča samo da bi nešto rekao“.

– Mislim da je jako loše svo upravljanje spustiti na nivo lokalnih zajednica. To obezvrjeđuje postojanje Vlade RS i dozvoljava situaciju da se (grado)načelnici i lokalne skupštine ponašaju potpuno drugačije od onoga što bi trebalo da bude koncept vlasti u Srpskoj. Nemoguće je da jedinice lokalne samouprave imaju veći nivo ovlaštenja i raspolažu sa više resursa od same centralne Vlade – kaže Ćosić za Srpskainfo.

Ipak smatra da treba razgovarati i naći način da se lokalnim zajednicama obezbijedi više novca u budžetima.

– U ovom momentu opštine i gradovi ostvaruju naknadu od šuma, koncesija na potopljeno zemljište, imaju određene oblike koje treba pojačati u funkciji povećanja prihoda u budžetima lokalnih zajednica. Na tome treba raditi zajedno sa Republikom, ali ni u kom slučaju ne može nijedan nivo vlasti, ne može ni RS u potpunosti gazdovati svim javnim resursima na teritoriji jedne lokalne zajednice bez bilo kakvog uticaja te zajednice na to. Isto kao što je nemoguće dozvoliti da se javna dobra, javni resursi, spuste na nivo lokalne zajednice. To obezvrjeđuje priču koja se zove centralni nivo vlasti, u ovom slučaju Vlada RS – smatra Ćosić.