Pored postupka eksproprijacije za potrebe rada Rudnika i Termoelektrane Ugljevik, svjedoci smo da na teritoriji Grada Bijeljine takođe dolazi do eksproprijacije nekretnina za potrebe izgradnje gasovoda, autoputa i drinskog kanala.
Gospodine Nikolić, možete li nam prije svega reći šta je to eksproprijacija?
Eksproprijacija je zakonom uređen postupak oduzimanja vlasništva (potpuna eksproprijacija ) ili ograničenje prava vlasništva (nepotpuna eksproprijacija) na nepokretnostima radi opšteg interese uz isplatu pravične naknade. Taj opšti interes može biti izvođenja radova ili izgradnje objekata u oblasti: zdravstva, obrazovanja, socijalne zaštite, kulture, vodoprivrede, sporta, saobraćajne, energetske, telekomunikacijske i komunalne infrastrukture, objekata za potrebe državnih organa i organa lokalne samouprave, industrijskih objekata, obezbjeđenja zaštite životne sredine i zaštite od elementarnih nepogoda, kao i za istraživanje i slično.
Učesnici eksproprijacije su korisnik eksproprijacije (koji je najčešće država, grad, jedinica lokalne samouprave, javno preduzeće i slično) i vlasnik nepokretnosti i tokom postupka koji se vodi u nekoliko faza se utvrđuje obim eksproprijacije i pravična naknada koja se isplaćuje za eksproprisane nekretnine.
Koje su osobine postupka eksproprijacije? Šta je najčešće sporno kod eksproprijacije?
Postupak se odvija pred organom uprave, koji je najčešće Katastar nepokretnosti. Konkretno na području Bijeljine, imali smo u skorije vrijeme eksproprijaciju zemljišta za potrebe izgradnje gasovoda, a trenutno se započelo sa postupkom eksproprijacije zemljišta za potrebe izgradnje autoputa i drinskog kanala. Pred katastrom se obavljaju dvije faze postupka. Prvom se određuje koje nekretnine se eksproprišu ili kako se kod nas kaže oduzimaju. U drugoj fazi se pokušava doći do postizanja sporazuma u vezi sa cijenom nekretnina, tj. pravičnom naknadom. Ukoliko se vlasnik saglasi sa ponuđenim iznosom zaključuje se sporazum o isplati i postupak se za vlasnika nekretina završava.
Ukoliko vlasnik nekretnina nije zadovoljan ponuđenim iznosom na ime pravične naknade, postupak se seli u sudsku nadležnost i o iznosu naknade odluku donosi sud u vanparničnom postupku.
Jako je bitno istaći i to da je jedna od najbitnijih osobina ovog postupka ta da korisnik eksproprijacije po pravosnažnosti rješenje o eksproprijaciji ulazi u posjed nekretnina bez obzira da li postoji ili ne postoji saglasnost oko isplate naknade.
Upravo je iznos pravične naknade najspornije pitanje u ovom postupcima. Ova naknada ne može biti manja od tržišne vrijednosti nepokretnosti, i prilikom utvrđivanja naknade postoje suprostavljeni interesi korisnika eksproprijacije i vlasnika nepokretnosti. Brojne pravosnažne sudske presude svjedoče da vlasnici imaju pravo na pravičnu naknadu za nepokretnosti koja je veća od prvobitno ponuđene cijene od strane korisnika eksproprijacije i koja se objektivno procjenjene u svakom konkretnom slučaju.
Često sporno pitanje koje se javlja jeste i pitanje nekretnina koje vlasniku ostaje neupotrebljivo nakon završenog postupka eksproprijacije. Najčešće je tu riječ o nekretninama kojima vlasnik više nema pristup (npr. zemljište koje ostaje na drugoj strani autoputa) ili kome je korišćenje nekretnina faktički nemoguće (npr. kuća pored trase autoputa). U ovakvim i sličnim slučajevima vlasnici imaju pravo da traže proširenje eksproprisane površine.
Šta je bitno za građane Bijeljine konkretno da znaju u postupku eksproprijacije i zašto im je potrebna profesionalna pravna pomoć u vezi sa ovim postupkom?
Prvenstveno, dakle, vlasnici nepokretnosti, odnosno naši sugrađani čije zemljište se ekspropriše, moraju da učestvuju u postupku kako bi zaštili svoja prava. Prava vlasnika nepokretnosti su, prema zakonu, šira od onih koja su inače poznata licima bez pravnog obrazovanja, kao što je na primjer: pravo proširenja eksproprisane površine, pravo uvtrđivanja karaktera zemljišta, pravo na naknadu štete, pravo na utvrđivanje visine pravične naknade i slično, naravno, uz zakonom propisane uslove. Na primjer nije svejedno da li je zemljište koje se ekspropriše poljoprivredno ili građevinsko, niti da li vl
Sva ta prava, odnosno činjenice i dokaze od kojih zavisi ostvarenje tih prava, vlasnici nepokretnosti moraju istaći već u prvoj fazi postupka, pred Katastrom nepokretnosti, a ne čekati sudski postupak, jer upravo sudski postupak u mnogome zavisi od ishoda postupka i zaključaka izvedenih pred upravnim organom.
Problem koji se kod nas javlja jeste sve češća pojava da se vlasnici ne zateknu na svojoj adresi kada ih upravni organ poziva na raspravu u postupku eksproprijacije, pa se neodazivanjem vlasnicima postavlja privremeni zastupnik iz reda advokata po izboru Katastra, koji, u većini slučajeva, ne poznaje sve okolnosti i karakteristike zemljišta koje su poznate prvenstveno vlasniku nepokretnosti i od kojih zavisi u krajnjem slučaju i visina naknade koja se isplaćuje vlasniku.
Zbog toga je preporućljivo da se svi građani koji imaju saznanja da će na njihovoj zemlji biti vođen postupak eksproprijacije raspitaju o broju predmeta eksproprijacije u vezi svoje parcele kod Katastra nepokretnosti, da angažuju profesionalnu pravnu pomoć u vidu advokata i da ne dozvole da o njihovim pravima i njihovoj imovini raspravljaju i odlučuju lica koja su za to nezainteresovana, a što je nažalost čest slučaj.
Dešavanja u bijeljini
Izvor: desavanjaubijeljini.com