Danas je četvrtak, 24. avgust, 236. dan 2023. Do kraja godine ima 129 dana.
79. – U erupciji vulkana Vezuv nestali rimski gradovi Pompeja, Herkulanum i Stabija i hiljade ljudi je poginulo. Pompeja je dobro očuvana ispod vulkanskog pepela i lave, pa je ostala kao svjedočanstvo o životu i kulturi Rimljana tog vremena.
1540. – Umro italijanski slikar Parmiđanino, portretista koji je težio da izrazi unutrašnji život modela. Radio je freske i oltarske slike u Parmi, Rimu i Bolonji.
1572. – U noći praznika Svetog Vartolomeja u Parizu otpočeo pokolj hugenota /francuski protestanti/, u kojem je do septembra ubijeno oko 70.000 ljudi širom Francuske. Inicijatori krvavog pira poznatog kao „Vartolomejska noć“ bili su Katarina Mediči, majka francuskog kralja Šarla Četvrtog, i rimokatolički poglavar papa Grgur Trinaesti, koji je povodom toga naložio da se iskuje medalja, proglasivši odmazdu nad hugenotima „svetim ratom za jedinu istinitu vjeru“.
1872. – Rođen engleski pisac i karikaturista Henri Maksimilijan Birbom, poznat kao Maks Birbom, majstor satire i ironije. Djela: roman „Zulejka Dobson“, kritike „Božićnji vijenac“, „Djela Maksa Birboma“.
1899. – Rođen argentinski pisac Horhe Luis Borhes, jedan od najvećih pisaca 20. vijeka, profesor anglosaksonske književnosti i kritičar, direktor Nacionalne biblioteke u Buenos Ajresu, koji je presudno obilježio hispanoameričku literaturu i snažno uticao na mnoge pisce u cijelom svijetu. Introspektivnog duha, enciklopedijski obrazovan, maštar i sjajan znalac klasičnih jezika i literature i šekspirolog, tvorac je sasvim osobenog izraza kratke priče kojom govori o zagonetkama postojanja. Saosnivač je više avangardnih književnih glasila, uključujući časopise „Proa“, „Prisma“ i „Martin Fiero“. Djela: zbirke pripovijedaka „Univerzalna istorija beščašća“, „Maštarije“, „Alef“, „Izvještaj o Brodiju“, „Pješčana knjiga“, zbirka pjesama, kratkih parabola i priča „Stvaralac“, eseji „Devet eseja o Danteu“.
1914. – Završena Cerska bitka u Prvom svjetskom ratu u kojoj je srpska vojska do nogu potukla austrougarsku vojsku i odnijela prvu savezničku pobjedu u ratu. Od 200.000 austrougarskih vojnika koji su pokušali da okupiraju Srbiju u njoj nije ostao nijedan, izuzev 4.500 zarobljenika. Tokom krvavih borbi započetih 12. avgusta prelaskom austrougarskih trupa preko Drine, gubici agresora su dostigli 27.000, a iz stroja je izbačeno više od 16.000 srpskih vojnika, od kojih je 2.107 poginulo.
1922. – Arapske zemlje na sastanku u Nablusu usprotivile se odluci Društva naroda da Velikoj Britaniji povjeri mandat za Palestinu.
1929. – Rođen vođa Palestinske oslobodilačke organizacije Jaser Arafat, koji se poslije dugogodišnje terorističke aktivnosti opredijelio za rješavanje palestinsko-izraelskog sukoba pregovorima.
1936. – Strijeljan ruski revolucionar jevrejskog porijekla Lav Borisovič Rozenfeld, jedan od prvaka Sovjetske Rusije poslije Oktobarske revolucije 1917, pošto je prethodno na montiranom procesu proglašen „neprijateljem naroda“. Poslije Oktobarske revolucije je ušao u boljševički Politbiro, a od 1918. do 1926. bio je predsjednik Moskovskog sovjeta, potom zamjenik predsjednika Sovjeta narodnih komesara /vlada/ i jedan od vođa „nove opozicije“. U staljinističkim „čistkama“ uhapšen je 1935. godine i osuđen na pet godina robije, a na novom procesu 1936. na smrt zbog navodnog kovanja zavjere protiv sovjetskog vođe Josifa Visarionoviča DŽugašvilija /Staljin/. Posthumno je rehabilitovan.
1937. – Mitropolit crnogorsko-primorski Gavrilo Dožić je u govoru u Podgorici nazvao „Krvavom litijom“ događaj u Beogradu 19. jula 1937. godine kad su žandarmi napali pravoslavno sveštenstvo koje je protestovalo protiv konkordata. Kao član Velike narodne skupštine u Podgorici predvodio je 1918. godine deputaciju za ujedinjenje sa Srbijom, a za patrijarha je izabran 1938. godine poslije smrti patrijarha Varnave. Oba svjetska rata je proveo u okupatorskom zarobljeništvu.
1954. – Predsjednik Brazila Žetulio Vargas izvršio samoubistvo tokom teške političke krize otvorene pokušajem ubistva istaknutog opozicionara Karlosa Laserde.
1954. – Predsjedik SAD Dvajt Ajzenhauer potpisao akt o stavljanju van zakona američke Komunističke partije.
1968. – Francuska izvela prvu probu hidrogenske bombe u južnom Pacifiku i postala peta termonuklearna sila u svijetu.
1975. – Smrtna presuda šefu grčke vojne hunte Georgiosu Papadopulosu i još dvojici vođa vojnog udara 1967. zamijenjena doživotnom robijom.
1976. – Dvojica sovjetskih kosmonauta se spustila na Zemlju poslije 48 dana provedenih u njenoj orbiti, tokom kojih su u specijalnoj kosmičkoj laboratoriji izveli niz eksperimenata.
1991. – Predsjednik SSSR Mihail Sergejevič Gorbačov dao ostavku na mjesto šefa Komunističke partije i zatražio da Centralni komitet vladajuće i više od 70 godina jedine stranke u zemlji donese odluku o samoraspuštanju partije osnovane prije 93 godine, koja je u tom trenutku imala 16 miliona članova.
1991. – Parlament Ukrajine proglasio nezavisnost od Moskve te dotadašnje sovjetske republike.
1994. – Izrael i Palestinska oslobodilačka organizacija postigli sporazum da Palestinci na okupiranoj Zapadnoj obali dobiju autonomiju u oblastima obrazovanja, zdravstva, poreske politike, socijalne zaštite i turizma.
1998. – Hiljade angolskih vojnika tenkovima ušlo u Kongo da pomogne trupama predsjednika Lorana Kabile u borbi protiv pobunjenika predvođenih pripadnicima plemena Tutsi.
2000. – Ustavni sud BiH donio odluku o usklađivanju zakona i entitetskih ustava sa Ustavom BiH o pitanjima jezika, pisma, crkve i specijalnih veza.
2001. – Započelo raspoređivanje oko 900 vojnika na makedonsko-kosovskoj granici u rejonu Vitine, čiji je zadatak da spriječe pokušaje Albanaca da prenose oružje na Kosmet.
2004. – Sud u Indoneziji osudio je muslimanskog teroristu Johonija Hendravana na deset godina zatvora zbog pomoći u planiranju prošlogodišnjeg bombaškog napada na hotel „Meriot“ u DŽakarti, kada je poginulo 12 lica.
2004.- Američka Nezavisna komisija, koja je na zahtjev sekretara za odbranu Donalda Ramsfelda od maja vodila istragu, zaključila da su zločini nad zatvorenicima u zatvoru Abu Graib u Iraku bili brojniji nego što administracija DŽordža Buša pretpostavlja, ali i da nisu činjeni sitematski, odnosno po naređenju.
2004. – Poginulo 95 članova posade kada su se u Rusiji srušila dva aviona, za šta je odgovrnost 27. avgusta preuzela islamska organizacija „Brigade Islambuli“.
2006. – Naučnici iz cijelog svijeta usvojili novu definiciju planete, prema kojoj Pluton više ne spada u ovu kategoriju nebeskih tijela, a Sunčev sistem će ubuduće imati samo osam planeta.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: desavanjaubijeljini.com
