Manastira Tavna na tromeđi Bijeljine, Ugljevika i Zvornika, smješten je u živopisnom kraju, gdje se susreću planina Majevica i semberska ravnica. Ispod manastirskog imanja teče rječica Tavna, pritoka Drine.
Ne zna se da li je manastir dobio ime po ovom vodotoku ili obratno. Legenda kaže da je ova čista planinska rječica, nakon nekog teškog boja, pocrnila od krvi. Potamnila je i dobila ime Tamna, a kasnije nekim čudnim glasovnim promjenama sadašnje ime Tavna.
Narodno predanje, nastanak manastira pripisuje vremenu Nemanjića – tačnije, kralju Dragutinu. Tronoški i Pećki rodoslovi kazuju da su manastir Tavnu, u selu Banjici, podigli Dragutinovi sinovi Vladimir i Uroš. Pominje se još u najranijim turskim tefterima iz 1533. i 1548. godine, a od 1548. do 1586. pominje se izričito kao manastir.
Na pitomim obroncima Majevice, koji se blago spuštaju ka rijeci Drini i semberskoj ravnici, monasi su u miru i molitvi živjeli sve do 1461. godine, kada i ovaj kraj potpada pod otomansku vlast.
Manastir je bio često na udaru Turaka, ali su ga obnavljali hajduci. Narodno predanje jednu obnovu vezuje za Starinu Novaka, harambašu iz druge polovine šesnaestog vijeka, i njegovog brata Radivoja.
Nedaleko od manastira, u okomitoj, nepristupačnoj stijeni, u Gornjoj Trnovi, rodnom selu velikog srpskog epskog pjesnika Filipa Višnjića, postoji Novakova pećina. Prema narodnom predanju, u toj pećini boravio je nekada Starina Novak sa svojom družinom.
Prema legendi, na stijeni su udubljenja od kopita Šarca, konja Kraljevića Marka. Legenda kaže da je nekada u okolini manastira boravio ovaj mitski junak, te da je na Šarcu preskakao s jednog na drugo vrletno brdo.
U vrijeme Prvog srpskog ustanka iguman je bio Jefto Pljeco sa brojnim mještanima učestvovao je u bitkama na Čokešini, u Loznici, Mišaru i drugim bojištima. Poslije sloma ustanka vratili su se u zavičaj, ali se nisu smjeli pojavljivati u selima. Bili su hajduci po okolnim gustim šumama.
U manastiru je zasjeo neki haračlija Kitovnica i od naroda je uzimao veliki porez. Posebno je kinjio sirotinju. Četa hajduka je upala u manastir, pobila haračlije i njihovog vođu Kitovnicu. Na to Turci opljačkaju i popale manastir. Tek nakon ponovnog oslobođenja Srbije u manastir se vratio iguman Jefto 1814. godine i obnovio ga.
U vrijeme buna, ustanaka i osvetničkih pohoda okupatorske vlasti manastir Tavna je bio sklonište i lječilište za ustanike i vjernike. Bio je to i kasnije – u velikim ratovima, posebno u Prvom svjetskom ratu, koji je buknuo 1914. godine na Drini, samo koji kilomatar dalje odavde.
Na sjevernoj strani manastirske crkve postoji veliki broj grobova ustanika, ratnika, duhovnika, bolesnika i drugih stradalnika s obje strane Drine.
Manastir Tavna, inače, sa prekodrinskim manastirima Čokešina, Petkovica i Radovašnica, čini takozvani pravoslavni prsten.
Ipak, najveće stradanje manastir je doživio 1943. godine, kada su sve objekte, do temelja, spalili nacisti. Oni su još 1941. godine internirali monahe, a sredinom Drugog svjetskog rata spalili manastir, jer je tu bila partizanska bolnica. Spaljena je i biblioteka, svi stari spisi i matične knjige.
Manastir Svete Trojice u Tavni sada blista novim sjajem. Uređen je i obnovljen. Izgrađeni su konaci, biblioteke, ljetna molitvištva.Tavna je sada ženski manastir, a igumanija se smatra uglednom i veoma poštovanom monahinjom.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: infobijeljina.com
