Danas je četvrtak, 7. decembar, 341. dan 2023. Do kraja godine ima 24 dana.
43. p. n. e. – Ubijen rimski govornik, političar, filozof i pisac Marko Tulije Ciceron, najveći stilista u rimskom pjesništvu. Bio je republikanac, protivnik Gaja Julija Cezara i Marka Antonija. Izabran je za konzula 63. godine prije nove ere i otkrio je i razobličio zavjeru Lukija Sergija Katiline, koji je pokušao da uništi Rimsku Republiku i zavede ličnu diktaturu. Poslije ubistva Cezara 44. p. n. e. uhapšen je zbog serije napada na Antonija i ubijen. U djelu „O dužnostima“ zapisao je čuvenu izreku: „Najviše pravo – najviša nepravda“, što će reći da previše revnosna primjena zakona donosi nepravdu. Ostala djela: „Besjede“, „O besjedniku“, „Rasprave u Tuskulu“, „O starosti“, „O prijateljstvu“, „O krajnostima dobra i zla“, „O prirodi bogova“, besjede „Protiv Katiline“.
1815. – Francuski maršal Mišel Nej pogubljen poslije suđenja za izdaju, odnosno zbog pomoći caru Napoleonu Prvom Bonaparti u izgubljenoj bici kod Vaterloa.
1834. – Rođen crnogorski pisac pravno-istorijskih djela Valtazar Bogišić, profesor univerziteta u Kijevu i Odesi, akademik i ministar pravde u Crnoj Gori. Slavu mu je donio „Opšti imovinski zakonik za knjaževinu Crnu Goru“, koji je 1888. izradio na zahtjev crnogorskog kneza Nikole Prvog Petrovića. Zakonik je preveden na mnoge jezike kao primjer regulisanja imovinskog prava. Ostala djela: „Pravni običaji kod Slovena“, „Zbornik sadašnjih pravnih običaja kod Južnih Slovena“, „Pisani zakoni na slovenskom jugu“, „Naputak za opisivanje pravnijeh običaja koji u narodu žive“.
1857. – Rođen srpski slikar Uroš Predić, član Srpske akademije nauka i umjetnosti, tipični predstavnik akademskog realizma, majstor portreta, ikona i istorijskih kompozicija. U Beču je završio Likovnu akademiju, na kojoj je potom bio asistent. Portretisao je gotovo sve istaknute ličnosti Srbije krajem 19. i prve polovine 20. vijeka i izradio više od hiljadu ikona.
1863. – Rođen italijanski kompozitor Pjetro Maskanji, tvorac prve verističke opere. Djela: opere „Kavalerija rustikana“, „Iris“, „Prijatelj Fric“.
1894. – Umro francuski diplomata Ferdinan de Leseps, koji je od 1859. do 1869. rukovodio gradnjom Sueckog kanala. Započeo je i gradnju Panamskog kanala 1881, ali je poslije bankrotstva Društva za izgradnju kanala izbila velika afera. Istragom je utvrđeno da je Društvo podmitilo mnoge francuske ministre i poslanike i sve velike francuske listove, što je primoralo čak i potonjeg francuskog premijera Žorža Klemansoa da se privremeno povuče iz političkog života. Panamski kanal su dovršile SAD 1914.
1896. – Dvorskoj kancelariji u Beču predat prvi „Carski memorandum“ u kojem su predstavnici 14 srpskih autonomnih opština u Bosni i Hercegovini izložili nepravde okupacione uprave, koja je pogazila sve povlastice Srba u crkvi i školi. Car Franc Jozef Prvi je s negodovanjem odbacio memorandum, a potpisnici su na razne načine proganjani. Do 1902. podnesena su još tri memoranduma, ali su u devetogodišnjim pogađanjima iznevjerena narodna očekivanja.
1914. – Skupština Srbije u Nišu u Prvom svjetskom ratu usvojila deklaraciju o ujedinjenju svih Južnih Slovena u zajedničku državu, na koju su savezničke sile odgovorile ćutanjem. Budućnost južnoslovenskih naroda zanimala je velike sile samo ukoliko se uklapala u njihove kalkulacije o evropskoj ravnoteži i podjeli interesnih sfera.
1921. – Umro srpski biolog Živojin Jurišić, osnivač Muzeja srpske zemlje i Srpskog botaničkog društva. U rodnom Šapcu završio je gimnaziju, a Veliku školu u Beogradu. Proučavao je floru Srbije, Bugarske, Makedonije i Bosne i objavio niz naučnih radova. Prikupio je veliku zbirku narodnih imena biljaka i popularisao biljne kulture.
1922. – Sjeverna Irska glasala za odvajanje od Republike Irske.
1924. – Rođen portugalski državnik Mario Soareš, poslije obaranja diktature u Portugaliji 1974. tri puta biran za premijera. Postao je 1986. šef države kao prvi civil na položaju predsjednika Portugalije poslije 60 godina.
1928. – Rođen Avram Noam Čomski, američki lingvista, filozof, pisac, profesor univerziteta i disident. NJegovo polje djelovanja i interesovanja obuhvata lingvistiku, informacione tehnologije, ideologiju, savremeno društvo, politički sistem, obrazovanje i niz drugih sa ovim fenomenima povezanih tema. Zaslužan je za razvoj teorije o generativnoj gramatici, koja se smatra najvećim doprinosom lingvistici u 20. vijeku.
1941. – Japan bez objave rata napao američku pomorsku bazu u Perl Harburu na Havajima, a nekoliko časova kasnije predsjednik SAD Frenklin Ruzvelt objavio je da je njegova zemlja ušla u Drugi svjetski rat. Mučkim napadom naneseni su ogromni gubici mornarici SAD i Japan je stekao veliku prednost u prvoj fazi rata na Pacifiku. Potopljeni su gotovo svi ratni brodovi u tom dijelu svijeta, osim nosača aviona koji su tog dana bili na pučini. Na zemlji je uništeno 178 aviona, 3.303 vojnika su poginula, a 1.272 ranjena.
1941. – Velika Britanija u Drugom svjetskom ratu objavila rat Mađarskoj, Rumuniji i Finskoj, zemljama koje su kao članice Trojnog pakta učestvovale u agresiji na SSSR.
1946. – Skupština Jugoslavije izglasala zakon o nacionalizaciji, kojim su obuhvaćena sva veća privatna preduzeća. Time je ujedno likvidiran inostrani kapital, koji je u industriji i rudarstvu predratne Jugoslavije učestvovao sa oko 50 odsto.
1953. – Izraelski premijer David Ben Gurion – predsjednik vlade od osnivanja države Izrael 1948. – podnio ostavku.
1970. – Zapadna NJemačka priznala granicu Odra-Nisa, što je označilo napredak u istočnoj politici kancelara Vilija Branta.
1971. – Sovjetska vasionska kapsula počela da šalje radio i TV signale sa Marsa.
1974. – Kiparski predsjednik arhiepiskop Makarios Treći trijumfalno dočekan na Kipru, koji je napustio 15. jula 1974. poslije državnog udara. Prevrat na Kipru su organizovali grčki oficiri, ali nisu uspjeli da zadrže vlast.
1975. – Umro srpski internista Radivoje Berović, profesor Medicinskog fakulteta u Beogradu, član Srpske akademije nauka i umetnosti. Bio je glavni urednik časopisa „Acta medica jugoslavica“. Objavio je više naučnih radova na srpskom i stranim jezicima, uključujući djelo „Klinička hematologija“.
1975. – Indonezijska armija okupirala bivšu portugalijsku koloniju Istočni Timor.
1985. – Umro engleski pisac Robert Grejvs, istraživač grčke i jevrejske mitologije, koji je svjetski ugled stekao istorijskim romanom „Ja, Klaudije“ i djelom „Grčki mitovi“. U poeziji je odbacio viktorijansku kićenu tradiciju i artificijelni francusko-američki modernizam, vidjevši sebe kao tradicionalnog barda posvećenog „Bijeloj boginji“, muzi mita, poezije i ljubavi. Ostala djela: „Hebrejski mitovi“, autobiografski opis života u rovovima Prvog svjetskog rata „Zbogom svemu tome“, istorijski roman „Klaudije Bog“, mitološki romani „Homerova kći“, „Zlatno runo“, eseji „O engleskoj poeziji“, „Obični asfodel“, „Ovjenčavajuća privilegija“.
1988. – U zemljotresu u Jermeniji poginulo više od 25.000 ljudi, 12.000 je povrijeđeno, a pola miliona ostalo bez krova nad glavom. Uništeno je deset odsto jermenske industrije.
1992. – Vlada Indije zabranila fundamentalističke pokrete poslije nereda u kojima je poginulo najmanje 400 Hindusa i muslimana i razaranja džamije u Ajođi, izgrađene na ruševinama velikog hindu hrama koji su u Srednjem vijeku razorili muslimani.
1993. – Umro predsjednik Obale Slonovače Feliks Ufue Boanji, afrički državnik koji je najduže vladao.
1995. – Sonda sa američkog vasionskog broda „Galilej“ ušla u atmosferu Jupitera i 75 minuta slala podatke prije nego što je izgorjela.
1996. – U Alžiru su potpisom predsjednika Liamina Zeruala ozakonjene ustavne reforme o zabrani partija zasnovanih na religiji.
2000. – Održani predsjednički izbori u SAD. Zbog neizvjesnog rezultata između republikanca DŽordža Buša – Mlađeg i demokrate Ala Gora na Floridi preduzeto ručno prebrojavanje glasova, koje je trajalo više od mjesec dana.
2000. – U bolnici „Sent Meri“ u Mančesteru britanski hirurzi uspjeli su razdvojiti sijamske blizance u javnosti poznate kao DŽodi i Meri, okončavajući tokom operacije život jedne bebe. Djevojčice su rođene 8. avgusta sa spojenim donjim dijelom tijela, sa jednim srcem i jednim plućima.
2003. – Na parlamentarnim izborima u Rusiji, četvrtim od pada komunizma, pobijedila Ujedinjena Rusija, stranka lojalna predsjedniku Vladimiru Putinu.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: desavanjaubijeljini.com
