Gostujući u emisiji Oko u Oko, Boban Jolović, geolog i suvlasnik firme “Georesursi” Zvornik rekao je da je pitanje incidenata tokom geoloških istraživanja bitno pitanje s obzirom na aktuelna dešavanja i stigmatizaciju geoloških istraživanja u našem društvu, pogotovo u posljednje dvije do tri godine.
„Ako bismo pogledati zvaničnu statistiku putem ekoloških inspekcija, trenutno, odnosno do sada, na prostoru RS nismo imali nijedan ekološki incident koji je povezan sa geološkim istraživanjima. Razmišljajući na tu temu, koji bi to aspekt geoloških istraživanja bio da dođe do incidenta te vrste. U prilog tome da ovo nisu ekološki rizična istraživanja, ide i činjenica da, ako pogledamo sadašnji pravilnik koji uređuje oblast potrebe izrade prethodne studije uticaja na životnu sredinu i uredbe koja je vezana za to, mi praktično imamo tri do četiri aspekta koja se tiču geoloških istraživanja. Ako govorimo o onome što se najčešće provlači kroz naše društvo, to je istražno bušenje za koje, takođe, ne vidim kako bi moglo u ozbiljnoj mjeri uticati na životnu sredinu. U našem zakonodavstvu je predviđeno samo bušotine koje su dublje od 500 metara i imaju potrebu za izradom prethodnih studija uticaja“, objasnio je Jolović.
Tu su i istraživanja za radioaktivne elemente, vodosnabdijevanje i za duboke termalne bušotine. To je set istraživanja koji se tretira sa aspekta Zakona, odnosno Pravilnika o potrebi sprovođenja prethodnog uticaja na životnu sredinu.
„Ne bih rekao i neću se složiti sa činjenicom da geološka istraživanja predstavljaju nešto što je opasnost za životnu sredinu. Ukoliko govorimo o nastavku toga, odnosno kada se pronađu značajne količine mineralizacija ili nekih sirovina, dolazi rudarstvo. Postoje i aspekti kako se uređuje oblast rudarstva sa ekološkog stanovišta, ali se neću dalje upuštati u to, jer se bavim isključivo geološkim istraživanjima“, istakao je Jolović.
Kompanijama koje se bave ovom vrstom istraživanja, preporučuje da urade prethodno nultu studiju iako se ona ne zahtjeva, a sve zbog toga što ju je bolje uraditi kako bi se utvrdile prirodne koncentracije sadržaja pojedinih metala u zemljištu, vazduhu i vodi, jer je moguće imati povećan sadržaj metala kao stvar prirode, odnosno geologije, a ne ljudskog uticaja.
Kada su u pitanju demografska kretanja i selidbe izazvane geološkim istraživanjima i rudnicima, rekao je da se svakako dešavaju kretanja stanovništva, uglavnom pozitivni trendovi.
„Ovdje ću uzeti lični primjer, s obzirom da sam ja rodom iz Milića. Onda kada je definisano ležište boksita u Milićima, smatralo se jednim od najznačajnijih u Evropi. Ako pogledamo demografsko kretanje u mojoj matičnoj opštini, možemo lako povezati strahovit demografski uspon sa momentom početka proizvodnje rude boksita u Milićima. Ako pogledamo, a može se provjeriti, istorijsku proizvodnju po godinama, količine boksita, naći ćemo direktnu zavisnost sa brojem stanovnika. Ja se sjećam tih 80ih godina gdje su praktično u zgradi do moje živjeli ljudi koji su dolazili iz Srbije. Pored majstora različitih profila, bio je veliki broj fakultetski obrazovanih ljudi, geologa, rudara, doktora, tehnologa… To je uzrokovalo strahovitu demografsku eksploziju. Kasnije, nakon završetka ratnih dešavanja, polako se pokretala rudarska proizvodnja, ali je uvijek demografsko stanje oslikavalo kakvim tempom i kakvom proizvodnjom radi rudnik boksita“, objasnio je Jolović.
U početnim momentima, postoje jasno definisane naknade koje se plaćaju državi za potrebe istraživanja. Ona se plaća budžetu RS i u prvom momentu nisu jasno vidljivi finansijski efekti po lokalnu zajednicu.
„Vremenom, pozitivni finansijski efekti su itekako vidljivi. Prvenstveno, zapošljavaju se mladi stručni ljudi bez posla, nakon toga, stručnjaci koji dolaze u našu državi/lokalnu zajednicu, moraju negdje spavati, jesti… sve je to uticaj na hotelske smještaje i ugostiteljstvo. To sve povlači „gomilu“ pozitivnih efekata na lokalnu zajednicu i finansijski razvoj. Ukoliko se nađu sirovine koje mogu biti eksploatisane, tek tada ide zaključenje ugovora kojim se definiše vrijednost koncesione naknade i tačno se zna, prema razvijenosti opštine, koji dio pripada lokalnoj zajednici (veći dio), a koliki dio entitetskom budžetu“, istakao je Jolović.
On je naglasio da od oko sto istraživačkih projekata, koji se realizuju u oblasti metaličnih mineralnih sirovina, jedan do dva postanu projekti sa eksploatacijom.
Nezaobilazna tema su i reakcije ekoloških društava iz Federacije BiH na dešavanja u RS u oblasti geoloških istraživanja.
„To se obično podvodi pod aktivizam i potpuno je opravdano da imate udruženja koja će se baviti ekologijom. Svaka vrsta organizovanja, aktivizma je dozvoljena ukoliko je zasnovana na čistoj argumentaciji. Problem danas je postalo što se na trivijalan način pojavljuje grupa ljudi koji ne znam da li imaju formalno obrazovanje, a pokušavaju da plasiraju stvari koje su geološkog karaktera. Ne ulazim u dio ekologije, s obzirom da to nisam studirao iako se bavim aspektom zaštite podzemnih voda. Međutim, kada s druge strane čujem trivijalne ocjene o geološkim istraživanjima i smislu i svrsi geologije, o stigmatizaciji ozbiljnog zanimanja koje se zove inženjer geologije, onda ne možete da ne reagujete. Po meni, svako za ono što radi mora imati obrazovanje, formalno prije svega, a kasnije i steženo. Nemoguće je doći i potpisati se i dobiti kredibilitet na tome ukoliko u pozadini ne postoji ništa đto ne opravdava zvanje i znanje. Aktivizam u svakom smislu podržati, kada se u dijalogu čuju argumenti sa obje strane, pa onda vidjeti moguće rješenje“, zaključio je Jolović.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: desavanjaubijeljini.com
