Rijeka Vrbanja izvire na planini Vlašić na nadmorskoj visini oko 1.520 metara a zatim teče kroz zapadni dio Republike Srpske kroz Kotor-Varoš, Čelinac i druga manja naselja sve do Banjaluke gdje se uliva u rijeku Vrbas na nadmorskoj visini od oko 164 metra.
Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku dužina toka Vrbanje iznosi 95,4 kilometara. Visinska razlika između izvorišta i ušća rijeke Vrbanje iznosi čak 1.356 metara a površina njenog sliva je 703,6 km2.
U svom gornjem toku od izvorišta do Kotor-Varoši Vrbanja je tipična planinska rijeka sa izuzetno čistom vodom pa je taj dio bogat pastrmkom, mladicom i drugim plemenitim vrstama ribe zbog čega predstavlja i izuzetan turistički potencijal.
Vjeruje se da je Vrbanja i zlatonosna rijeka pošto postoje određeni istorijski podaci o ispiranju zlata iz Vrbanje još u srednjem vijeku, pa sve do sredine 19. vijeka. Čak i u novije vrijeme povremeno se na Vrbanji mogu sresti avanturisti koji traže zlato u rijeci.
Vrbanja je rijeka sa velikim hidropotencijalom pošto na svom toku prima brojne planinske pritoke sa planina Vlašić, Čemernica, Očauša, Borja i Uzlomac. Zbog toga je zaštita od velikih bujičnih voda Vrbanje veoma važna za naselja u njenom slivu. U protekloj deceniji realizovano je više mjera zaštite od poplava rijeke Vrbanje na području Kotor-Varoši, Čelinca i Banjaluke.
Dešavanja u Bijeljini
Izvor: voders.org